32 yıldır unutulmayan acı: Başbağlar katliamında 33 sivil hâlâ adalet arıyor

​Takvim yaprakları 5 Temmuz 1993'ü gösterdiğinde Türkiye'de tarihin en karanlık günlerinden biri olan Başbağlar katliamı yaşandı. Cumhuriyet tarihinin en büyük sivil katliamlarından biri olan Başbağlar katliamının üzerinden tam 32 yıl geçti.

2 Temmuz'da Sivas'ta Pir Sultan Abdal'ı anma etkinlikleri için kente gidenleri hedef alan saldırıdan 3 gün sonra Erzincan'ın Kemaliye ilçesine bağlı Başbağlar köyüne silahlı bir grup tarafından baskın düzenlendi.

5 Temmuz Pazartesi akşamı 20.00'de başlayan katliam saat 22.00'ye kadar sürdü. Köyün giriş çıkışları tutuldu, telefonlar kesildi. Gece 01.00 sularında Başpınar Jandarma Karakolu'na haber verildiği halde ihbara itibar edilmedi.

Sabah 05.00 sıralarında komşu köye sığınan bir vatandaşın, İstanbul'daki oğlunu, oğlunun da Kemaliye Kaymakamını aramasıyla devlet olaydan haberdar oldu.

Köylülerin kendi imkânları ile yaptırdığı okul, cami, köy odaları, imam evi, mahalle odaları, öğretmen lojmanı, yüzlerce hayvan, 5 araç ve 191 ev lav silahları, el bombaları, dinamit ve yanıcı kimyasallarla yakıldı.

Erkekleri kurşuna dizdiler

Ezanın okunduğu sırada camiye giren örgüt mensupları cemaati zorla dışarı çıkardı. 1,5 saat örgüt propagandası yaptıktan sonra tüm erkekler kurşuna dizildi, burada 29 kişi şehadete erişti. Daha sonra köy ateşe verildi ve 214 ev, köy okulu, köy camii, halkevi yakıldı. Yakılan evlerde saklanan 1'i kadın 4 kişi de yanarak şehid oldu.

33 kişinin şehadetiyle sonuçlanan Başbağlar katliamını yapan zihniyet belliydi ve 2 Temmuz'da Madımak'a misillemede bulunulduğu son derece aşikârdı. Çünkü köylüleri meydanda toplayıp 1,5 saat propaganda yapan ve halkı kurşuna dizen katiller, "Sivas'ın intikamı alındı." diyorlardı.

PKK katliamı üstlendi

PKK'nin İmralı Cezaevi'ndeki yöneticisi Abdullah Öcalan yargılandığı sırada mahkemedeki ifadesinde, saldırının PKK'li "Doktor Baran" tarafından düzenlendiğini söylemişti.

İşin en ilginç yanı Sivas Davası'nda olaylara karışmadıkları halde ölen 33 kişinin kısası alınır gibi 33 masum insan şehit edildi.

Mağdurların kanının yerde kalması ise mazlum ailelerin acısını ikiye katladı… Yakınlarını kaybeden ve katliamdan sağ kurtulmayı başaran köylüler, adalet istediklerini belirterek, şehitlerinin kanının hâlâ yerde olduğunu dile getiriyor.

Katliamın acısının ilk günkü gibi taze olduğu köyde, şehit edilenler her yıl olayın yıl dönümünde törenle anılıyor.

Özellikle yaz aylarında köylerine gelen vatandaşlar, şehitlik anıtında dua edip müzeyi ziyaret etmeyi ihmal etmiyor.

Başbağlar Katliamı ile ilgili 21 PKK'li hakkında dava

1994'te yapılan Devlet Güvenlik Mahkemesi duruşmalarından sonra, 1998'de dava takipsizlikle sona erdi. 18 kişi beraat etti, 2 kişi hüküm giydi.

2022 yılında Erzincan Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında, Başbağlar köyünde 33 sivilin şehit edilmesi olayıyla ilgili PKK/KCK elemanı oldukları tespit edilen 21 sanık hakkında iddianame hazırlandı.

PKK/KCK üyesi oldukları tespit edilen A.Ç, A.T, C.Ş, D.K, D.S, E.M, E.K, F.Y, H.S, H.A, H.Y, İ.H.A, İ.T.Y, M.İ, M.D, M.A, N.Ö, S.Ö, S.T, Ş.Ö. ve Ü.B. hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istemiyle hazırlanan iddianame Erzincan 2. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edildi.

Katliamda sorumluluğu bulunan PKK elemanlarının, katliamda kullanılan silahların kriminal incelemesi, tanık ve daha önce birçok farklı eylemlere katılmış örgüt mensuplarının ifadeleri sonucu tespit edildiği belirtildi.

Soruşturma aşamasında 1'i adli kontrol şartıyla serbest bırakılan ve 20'si hakkında yakalama kararı çıkarılan sanıkların ilk duruşması 17 Ekim 2022'de görüldü.

2022 iddianamesi mağdur ailelere umut verse de dosyada bugüne dek hüküm çıkmadı; duruşmaların zamanı, sanıkların durumu ve yargılama sürecinin seyri hakkında güncel bilgi kamuoyu ile paylaşılmadı.

Başbağlar katliamı, Türkiye tarihinin en acı sivil katliamlarından biri olarak hafızalarda yerini koruyor. Kayıpların gölgesinde, mağdur aileler yeni yargı sürecinin tamamlanmasını ve adaletin yerini bulmasını bekliyor.

Sonuç; 32 yıldır süren hukuk ve vicdan mücadelesi, 2022'de başlayan yeni soruşturmayla yeniden ivme kazandı. Ancak "adil yargı" talebi hâlâ cevabını bekliyor.

PKK'nin katliamları, Başbağlar'la sınırlı değil

PKK, tarihi boyunca yaptığı katliamlarla sivil ve masum insanların kanını döktü ve dökmeye devam ediyor.

PKK'nin katliamlarından bazıları şöyle:

20 Haziran 1987 Pınarcık Katliamı: 16'sı çocuk 6'sı kadın toplamında 30 kişi katledildi.

10 Haziran 1990 Çevrimli Katliamı: 12'si çocuk 7'si kadın 27 kişi katledildi.

26 Haziran 1992 Susa Katliamı: 10 Müslüman, cami içerisinde kurşuna dizilerek şehid edildi.

11 Haziran 1992'de Tatvan Katliamı: PKK, durdurduğu yolcu minibüsünde 13 kişiyi katletti.

18 Temmuz 1993 Sündüz Katliamı: 14'ü çocuk 24 kişi katledildi.

1 Ocak 1994 Savur Katliamı: 11'i çocuk 21 kişi katledildi.

17 Mayıs 2016 Dürümlü Katliamı: 16 kişi katledildi. (İLKHA)