Amerika Birleşik Devletleri hiçbir zaman COP29'u Azerbaycan ile Ermenistan arasında olası bir barış anlaşmasına bağlamadı. "Yeni Müsavat"ın haberine göre, Dışişleri Bakanlığı basın servisi başkanı Matthew Miller bir sonraki brifingde bunu söyledi. "Bu anlaşmayı hiçbir zaman COP29'a bağlamadık.

Washington, barış anlaşmasının COP29 ile ilgili olmadığını ve Azerbaycan'ı aceleye getirmenin imkansız olduğunu kabul ediyor; Erivan, Bakü'nün nihai barış anlaşmasını imzalama yönündeki anayasal talebini yerine getirmezse imzayı göremeyecek...

Amerika Birleşik Devletleri hiçbir zaman COP29'u Azerbaycan ile Ermenistan arasında olası bir barış anlaşmasına bağlamadı. "Yeni Müsavat"ın haberine göre, Dışişleri Bakanlığı basın servisi başkanı Matthew Miller bir sonraki brifingde bunu söyledi. "Bu anlaşmayı hiçbir zaman COP29'a bağlamadık.

Birkaç ay önce Ermenistan ile Azerbaycan arasında bir barış anlaşması yapılmasını istiyorduk ve ısrar ediyorduk. Umarız buna ulaşılır. Ancak bu ABD'ye değil, taraflara bağlı" dedi. Geçtiğimiz ay New York'ta üçlü bakanlar toplantısı düzenleyen Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, her iki ülkeyi de "mümkün olan en kısa sürede" bir barış anlaşması imzalamaya çağırdı. Genel olarak böyle bir belgenin imzalanması BM'nin son oturumunda tartışıldı. Başkanın o etkinliğe katılmadığı açık...

O gün bir Ermeni yayın organı, Paşinyan'ın ekibinin New York ziyaretinin ardından perde arkası süreçlerin ayrıntılarını açıkladığını yazmıştı. Anlaşma belgesinin ABD'de imzalanması gerektiğini kaydettiler. Bu anlaşma, Güney Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Yardımcısı Joshua Heck tarafından hazırlandı. ABD'de Dışişleri Bakanlığı'nın planının aksine hiçbir belgenin imzalanmadığı bildirildi. "Barış anlaşmasının tüm maddeleri aynı değerdedir, biri diğerinden ayrılamaz." Bunu, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Belçika Krallığı'nın Azerbaycan'a yeni atanan Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi Julien de Frepon'un itimatnamesini kabul ederken söyledi.

Bu bağlamda devlet başkanı, Ermeni hükümetinin "şu ana kadar üzerinde mutabakata varılan her şeyin imzalanması ve üzerinde anlaşmaya varılmayan hükümlerin sonraki aşamalara saklanması" önerisini tamamen gerçekçi bulmadığını belirterek, kendisinin bundan haberi olmadığını vurguladı. böyle bir yaklaşımın öncüsü. COP29'dan önce Azerbaycan ile Ermenistan arasında en azından bir ön barış anlaşmasının imzalanmasının resmi Bakü'nün fikri olduğu açıktır. Azerbaycan bu konuda tutumunu dile getirdi.

Eğer Ermenistan COP29'dan önce barışın imzalanması konusundaki görüşlerinde samimi ve dürüst olsaydı şimdiye kadar ülkenin anayasasını değiştirmeye çalışırdı. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün ifadesinden Washington'un Bakü'nün tamamlanmamış barış anlaşmasına ilişkin tutumunu kabul ettiği anlaşılıyor. Bu aslında Ermenistan'ın müzakerelerde güvendiği Batı platformunun başarısızlığı anlamına geliyor.

Unutulmamalıdır ki, Ermenistan Parlamentosu Başkanı Alen Simonyan'ın Parlamentolar Arası Birlik 149. Asamblesi'nin genel görüşmelerinde yaptığı konuşmada, Azerbaycan ile barış anlaşmasının 16 maddesinin imzalanması konusunda yaptığı açıklama, ciddi tartışmalar. Bundan önce Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan'la müzakere edilen barış anlaşmasının 13 maddesinde mutabakata varıldığını ancak sadece 3 madde ve önsözde ortak bir paydaya ulaşılamadığını ifade etmişti. Simonyan'ın "16 maddede mutabakata varıldığı" açıklaması, "üzerinde uzlaşılmayan madde" kalmadığını ve barış anlaşmasının zaten tamamen "hazır" olduğunu gösteriyor.

Bazı Ermeni yayınları, Ermenistan'ın aslında Azerbaycan'ın kluarlardaki diğer 3 maddeye ilişkin taleplerini kabul ettiğini iddia etmiş, Simonyan da bunu dolaylı olarak belirtmişti. Azerbaycanlı siyaset bilimciler bunu Simonyan'ın sinsi hamlesi olarak değerlendiriyor. Onlara göre Alen Simonyan, barış anlaşması yapılmasına hiçbir engel kalmadığı izlenimi yaratarak Azerbaycan'ı "barış anlaşmasından kaçan taraf" olarak göstermeye çalışıyor.

"3+3 formatındaki toplantı, Ermenistan ile Azerbaycan arasında barış anlaşmasının imzalanmasının başlangıcı olabilir." Türkolog Mger Abramyan "Sputnik Ermenistan"a verdiği röportajda şunları söyledi. Ona göre, 3+3 platformunda barış anlaşması taslağının henüz üzerinde anlaşmaya varılmayan noktaları tartışılabilir, bu da nihai belgenin imzalanmasını yakınlaştıracak: "Türkiye ve Azerbaycan'ın birlikte hareket etmesi muhtemeldir ve Ermenistan yönetimi ve Dışişleri Bakanlığı belli bir anlaşmaya varabilir, o zaman bu sözleşmenin kağıt üzerinde belirleneceği bir toplantı daha yapılacak". Abramyan'a göre, Azerbaycan daha önce barış anlaşması için acele ediyorduysa, şimdi Ermenistan da acele ediyor ve resmi Bakü'nün ısrar ettiği tüm koşulları ve noktaları kabul etmeye hazır görünüyor. Bu öncelikle Azerbaycan'ın, sonra da Türkiye'nin yararınadır.

Gabil Hüseyinli

"Yeni Müsavat"a konuşan Profesör Gabil Hüseyinli, ABD'nin Azerbaycan'ın eksik bir barış belgesi imzalamama yönündeki ısrarını zaten kabul ettiğine inanıyor: "Washington, Bakü'nün tutumunu değiştirmeyeceği konusunda hemfikir. Üstelik ABD bizi eksik bir barış belgesini imzalamaya zorlayamaz. Biden yönetimi son aylarında olduğu gibi bu belgede de tarihi bir rol üstlenmek istiyor. Ermenistan da Trump'ın seçimleri kazanması durumunda ABD'nin desteğinin bu düzeyde olmayacağından endişe ediyor. Paşinyan Cumhuriyetçilere Demokratlar kadar yakın değil. Trump'ın zaferinden sonra bile Washington ile Moskova arasında bir yakınlaşma olması durumunda Rusya'nın barış anlaşmasına aracılık etme çabalarını artıracağı ihtimal dahilinde. Bu dönemde Bakü ve Erivan'daki nüfuzunu güçlendirmeye çalışacak."

G. Hüseyinli'nin vardığı sonuç, tüm bu aceleye rağmen Ermenistan'ın rüyasının gerçekleşmeyeceği yönünde olup, Dışişleri Bakanlığı'nın yukarıdaki açıklaması da bu konuda düşünmek için sebep vermektedir: "Evet, bu konuda bir niyet protokolü veya bir çerçeve belgesi mümkün. COP29 arifesinde, ancak nihai barış anlaşmasının imzalanması için yalnızca 16 nokta üzerinde anlaşmaya varılması gerekiyor Bu yeterli değil, çünkü barış metni üzerinde tamamen anlaşmaya varılabilir, tarafların herhangi bir itirazının olmaması da mümkündür, ancak eğer Erivan mevzuatta değişiklik yapmaz, 16 yerine "Karabağ'ın Ermenistan ile birleşmesi" fikrini sürdürürse sonuç değişmez. Azerbaycan'ın tüm gereklerini yerine getirmesi gerekir".

 Zaur Memmedov

Siyaset bilimci Zaur Memmedov'a göre, Ermenistan'la yarım kalan barış anlaşmasını imzalamamız için bizi aceleye getirenlerin asıl amacı askeri üslerini Kafkasya'ya getirmek: "Karşı taraf mevzuatını değiştirseydi anlaşma imzalanırdı. Buradaki endişemiz, gelecekte Ermenistan'ın güveninin kazanılarak Azerbaycan'a karşı savaş başlatılması ihtimalidir. Ermenistan'ın kendisini Güney Kafkasya'da barışçıl, mazlum, müreffeh bir ülke olarak göstermek istediği açıkça görülüyor. Bunun nedeni biliniyor: Dünya ülkelerinin onlara daha fazla mali, siyasi ve askeri destek vermesi gerekiyor. Sonuç olarak, tek tek ülkelerin parlamentoları aleyhimize açıklamalar yapıyor."

 Asıf Nerimanlı

Siyasi analist Asif Nerimanli'ye göre Bakü yetkilisi konuya herhangi bir tepki vermiyor, ancak Simonyan'ın üzerinde anlaşmaya varılmayan noktalardaki çelişkili tutumun arka planında yalan söylemesi daha muhtemel: "Azerbaycan anlaşmaya paket formatında yaklaştığı için, Geçen hafta da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Moskova'da "Bütün konular üzerinde mutabakata varıldıktan sonra anlaşmaya varılabilir" açıklamasını yaptı. Geçtiğimiz hafta ne Bakü ne de Erivan'ın konumunda düzeltmeler fark edilmedi. Simonyan'ın bu iddiasını ortaya koyması diplomatik bir oyundur ve uluslararası kamuoyunu manipüle etme girişimidir." Analist, bu tür manevralarla Ermenistan'ın üzerinde anlaşmaya varılmayan noktaları bir kenara bırakıp, üzerinde anlaşmaya varılan noktalarda anlaşma imzalama hedefi doğrultusunda uluslararası destek elde etme niyetinde olduğuna inanıyor: " Böyle bir iddia da Bakü'nün cevabının gerekliliği yaratacağı, bu da Erivan'a "Azerbaycan'ın barıştan kaçındığı" kanaatini yaratma fırsatını veriyor.

Emil SALAMOĞLU