Eğitim kurumlarının temel amaçlarından biri, öğrencilerin bilgiye erişimini sağlamak, onları sosyal ve mesleki hayata hazırlamak, eleştirel düşünme becerilerini geliştirmektir. Eğitim, bireylerin sosyal ve kültürel gelişimleri açısından büyük önem taşımakta olup, bu süreçte öğrenci ve eğitimci ilişkilerinde yaşanan aksaklıklar, okul ortamlarının verimli biçimde işlemesine engel olmaktadır. Günümüzde okullarda sıklıkla karşılaşılan olumsuz öğrenci davranışları, sınıf disiplini ve sınıf yönetimi gibi problemler, eğitim sürecinde ciddi engeller oluşturmakta ve tüm paydaşlar için ortak bir endişe sebebi haline gelmiştir.

Disiplin sorunları, ne sadece okul içindeki düzeni bozmakla kalmaz, aynı zamanda geleceğin umut vaat eden bireylerin sağlıklı gelişimine de olumsuz etkiler yapmaktadır. Modern eğitim ortamında, teknolojinin hızla gelişmesi ve sosyal medyanın yaygınlaşması, öğrencilerin davranış biçimlerinde önemli değişikliklere yol açmıştır. Pek çok eğitimci, sınıf içinde karşılaştığı olumsuz öğrenci davranışlarını, kurumun genel disiplin anlayışının yetersiz olmasından ya da öğretim yöntemlerinin çağın gereksinimlerine uyum sağlayamamasından kaynaklandığını düşünmektedir.

Olumsuz öğrenci davranışı terimi, öğrencilerin sınıf içerisinde sergiledikleri dikkatsizlik, kural ihlalleri, agresif tutumlar, motivasyon eksikliği veya teknolojinin yanlış kullanımı gibi durumları kapsamaktadır. Bu davranışlar; öğrencilerin öğrenme süreçlerini, sınıf arkadaşlarının dikkatini ve öğretmenlerin verimli ders anlatımını engellemekte; dolayısıyla okul içindeki disiplin ve sınıf yönetimi başarısını olumsuz yönde etkilemektedir.

Sınıf Disiplini kavramı ise; disiplinin sadece kurallara uyum sağlamak değil, aynı zamanda öğrencilerin sorumluluk duygularını, öz disiplinlerini geliştirmelerini ve sosyal ilişkilerinde denge kurmalarını ifade eder. Sınıf disiplini, sadece öğretmenlerin uyguladığı cezalar ya da ödüllerle değil, aynı zamanda öğrencilerle kurulan güvene dayalı ilişkiler ve karşılıklı saygı ile inşa edilir.

Eğitim Kurumlarında son dönemlerde artarak devam eden disiplin sorunlarının nedenlerini;

1.Aile içi iletişim eksiklikleri ve ebeveyn kontrolünün yetersizliği, öğrencilerin okul davranışlarını doğrudan etkileyen önemli faktörlerdendir. Aileden gelen tutarsız mesajlar, disiplinin sağlam temeller üzerinde kurulmasını zorlaştırmaktadır. Öğrenciler, evde aldıkları sevgi, saygı ve disiplin dolu yaklaşıma benzer davranışları okulda da sergilerler. Eksik veya yanlış rehberlik, öğrenci karakterinin olumsuz yönde şekillenmesine sebep olabilir; örneğin, tutarsız disiplin uygulamaları, öğrencinin güven duygusunu zedeleyebilir.

2.Okul ortamında yaşanan yoğunluk ve sınıf mevcudunun fazla olması, öğretmenlerin yetersiz motivasyonu ile birleştiğinde, disiplin sorunlarını derinleştiren etkenler arasındadır. Öğretmenlerin öğrencilerle birebir ilgilenememesi, hem kontrol mekanizmalarının zayıflamasına yol açarken, hem de derslerin verimliliğini düşürmekte, öğrencilerin disiplinsiz tutumlarını pekiştirmektedir. Örneğin, büyük sınıflarda etkin öğretim metodlarının uygulanması zorlaşmakta, bu da öğretmenlerin otorite konumlarını zayıflatmaktadır.

3.Teknolojinin ve sosyal medyanın öğrencilerin hayatında artan etkisi, dikkat dağınıklığına ve okul disiplinine zarar verebilecek davranışların artmasına neden olmaktadır. Özellikle akıllı telefonların yaygın kullanımı, öğrencilerin ders sırasında odaklanmasını zorlaştırmakta; sınıf içindeki düzenin bozulmasına yol açmakta ve iletişim becerilerini olumsuz etkilemektedir. Örneğin, bazı öğrenciler sosyal medya bildirimleri nedeniyle derse odaklanmakta zorlanabilir.

4.Modern eğitimde öğrencilerin bireysel farklılıklarına yeterince önem verilmemesi, öğretmenlerin sınıf yönetiminde yaşadığı zorluklar ve eğitim politikalarında gözlenen eksiklikler, sınıf disiplini ile ilgili problemleri daha da derinleştirmektedir. Öğrencilerin sınıf içindeki rolü ve sorumlulukları, özgüven ve aidiyet duygusunun oluşabilmesi adına büyük önem taşımaktadır. Ancak, yetersiz motivasyon, aile içindeki problemler, sosyoekonomik faktörler ve okul yönetiminin politikaları, bu dengeyi bozabilmektedir.

5.Sınıf yönetimi konusundaki zorluklar; değişen eğitim teknolojileri, artan öğrenci sayıları ve sınıflarda yaşanan çeşitlilik gibi etkenlerden kaynaklanmaktadır. Sınıf yönetiminin başarısı, öğretmenlerin sadece ders anlatım yöntemlerine değil, aynı zamanda duygusal zekalarına, empati becerilerine ve öğrencilerle etkili iletişim kurmalarına bağlıdır. Bu noktada, öğretmenlerin modern çağın gereksinimlerine uygun yöntemleri benimsemeleri ve yenilikçi yaklaşımları hayata geçirmeleri önem kazanmaktadır.

Eğitimcilerin karşılaştığı sınıf disiplini ve sınıf yönetimi sorunlarının çözümüne yönelik yaklaşımlar, hem bireysel hem de kurumsal düzeyde stratejik planlamanın bir sonucudur. Yaşanan bu sorunların çözümüne yönelik olarak;

Öğrenci Merkezli Eğitim Yaklaşımını Benimsemek

Geleneksel öğretim anlayışından uzaklaşarak, öğrenci merkezli eğitim yöntemleri benimsenmelidir. Bu yöntemde, öğrencilerin ihtiyaçlarına, ilgi alanlarına ve öğrenme stillerine göre ders içerikleri ve aktiviteler uyarlanır. Öğrencilerin aktif katılımı sağlanır ve bu sayede olumsuz öğrenci davranışı minimize edilerek, sınıf içindeki dinamik güçlendirilebilir.

Öğretmenler, öğrencilerin tercihlerini, ilgi alanlarını ve öğrenme stillerini tespit etmek amacıyla düzenli geri bildirim toplantıları ve gözlemler yaparak, eğitim sürecine onların da katılımını sağlayabilirler. Böylece, öğrenciler ders içeriğine daha fazla ilgi gösterir, kendi öğrenme süreçlerinde aktif roller üstlenirler.

Duygusal ve Sosyal Becerilerin Geliştirilmesi

Sınıf disiplini, sadece akademik başarıya değil, aynı zamanda öğrencilerin duygusal ve sosyal becerilerine de bağlıdır. Öğrencilerin öz güvenlerini artırmak, empati kurmalarını sağlamak ve duygularını sağlıklı bir şekilde ifade edebilmelerini mümkün kılmak, sınıf yönetimi sürecinde büyük önem taşır.

Eğitimciler, öğrenciler için düzenlenecek sosyal etkinlikler, grup çalışmaları, drama ve rol oyunları gibi aktiviteler sayesinde öğrencilerin kendilerini ifade etmelerine ve duygusal zekâlarını geliştirmelerine katkı sağlayabilirler. Bu tür faaliyetler; öğrenciler arasındaki iletişimi geliştirir, işbirliği ruhunu pekiştirir ve sınıf içinde olumlu bir atmosfer oluşturur.

Öğretmen Eğitimleri ve Sürekli Mesleki Gelişim

Öğretmenlerin mesleki yeterlilikleri, sınıf disiplini ve sınıf yönetimi konularında karşılaşılan problemlerin çözümünde kritik rol oynamaktadır. Bu nedenle, sürekli mesleki gelişim programları, seminerler ve atölye çalışmaları düzenlenmelidir. Eğitimciler, modern yönetim teknikleri, çatışma çözümü yöntemleri ve teknolojinin eğitimde kullanımı konularında bilgi sahibi oldukça, sınıf içindeki olumsuz davranışların önüne geçmekte daha başarılı olacaklardır.

Eğitim kurumları, öğretmenlerin ihtiyaç duyduğu destek ve kaynakları sağlayarak, onların mesleki motivasyonlarını arttırmalıdır. Mentorluk programları, deneyimli öğretmenlerle yeni öğretmenler arasında bilgi alışverişini teşvik ederek, sınav ve disiplin sorunlarıyla başa çıkma konusunda yeni stratejilerin geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Aile ve Okul İşbirliğinin Güçlendirilmesi

Aile içi iletişimin güçlendirilmesi ve çocukların duygusal ihtiyaçlarının göz önünde bulundurulmalıdır. Eğitim sürecinde ailelerin rolü yadsınamaz. Öğrencilerin davranış problemlerinde, ailelerin tutumlarının ve ev ortamının etkisi büyüktür. Okul ve aile arasında kurulacak sağlam işbirliği, öğrencilerin sınıf disiplini ve olumsuz öğrenci davranışı ile mücadelede önemli bir rol oynar.

Okullar, düzenli veli toplantıları, bilgilendirme günleri ve ortak etkinlikler düzenleyerek aileleri sürece dâhil etmelidir. Böylece, öğrencilerin okulda ve evde gösterdikleri davranışlar arasındaki tutarlılık sağlanabilir; sorunlara karşı ortak çözümler geliştirilerek, daha bütüncül bir disiplin anlayışı oluşturulabilir.

Teknolojinin Eğitim Sürecine Doğru Entegrasyonu

Günümüzde teknolojinin yoğun kullanımı, bazı durumlarda olumsuz öğrenci davranışı göstergesi olarak değerlendirilebilse de, doğru yöntemlerle entegrasyonunun sağlanması; öğrenme sürecini daha verimli, etkileşimli ve eğlenceli hale getirebilir. Sınıf yönetimi sürecinde teknolojiyi etkin kullanmak, öğrencilerin dikkatini derse çekmek ve onların aktif katılımını sağlamak adına güçlü bir araçtır.

İnteraktif tahtalar, eğitim uygulamaları ve çevrimiçi öğrenme platformları sayesinde, öğrenciler konulara daha kolay adapte olabilirken aynı zamanda disiplinli bir öğrenme ortamı yaratmak mümkün olabilir. Ancak, bu teknolojik yeniliklerin kullanımı, belirlenmiş kurallar ve rehberlik prensipleriyle desteklenmeli, öğrencilere nasıl ve ne zaman teknolojiyi kullanmaları gerektiği konusunda net talimatlar verilmelidir.

Teknolojinin eğitimsel amaçla kullanılması ve sınırlandırılması gibi uygulamalara öncelik verilmesi, örneğin, derslerdeki teknoloji entegrasyonunun dikkatlice planlanması gerekmektedir.

Etkileşimli Grup Çalışmaları

Okullarda öğrencilerin meşguliyetini azaltmak için sınıf mevcudunun denetlenmesi ve ideal sınıf büyüklüğüne uygun düzenlemeler yapılmalıdır. Öğretmenler sınıf içi etkileşimi artırmak ve öğrenci motivasyonunu sağlamak amacıyla etkileşimli grup çalışmaları düzenleyebilirler. Öğrenciler, belirlenen konularda küçük gruplar halinde tartışmalar yaptırılır, projeler hazırlatılarak ve sonuçlarını grupların sınıfa sunması sağlanır. Bu uygulama, öğrencilerin sorumluluk alma, iletişim becerilerini geliştirme ve işbirliği yapma yetilerini artıracaktır. Ayrıca, grup içinde yaşanan küçük çatışmalar, öğretmenler tarafından müdahale edilerek yapılandırıcı bir tartışma ortamına dönüştürülerek, sınıf disiplini sağlanabilir. Grup çalışmaları sayesinde öğrenciler, yalnızca bireysel olarak değil, aynı zamanda sosyal olarak da gelişme fırsatı yakalamış olacak, sınıfta daha düzenli ve disiplinli bir ortam oluşacaktır.

Veli ve Öğretmen İşbirliği Platformları

Ailelerle sürekli iletişim ve işbirliğini sağlayabilmek için düzenli veli toplantıları ve bilgilendirme platformları geliştirilmelidir. Öğretmenler, öğrencilerin sınıf içindeki davranışlarını düzenli olarak velilere raporlamalı ve karşılıklı geri bildirim mekanizmaları kurulmalıdır. Bu uygulama sayesinde, öğrencilerin evdeki destek mekanizmaları ile okul ortamı arasında tutarlı bir disiplin ve öğrenim süreci sağlanabilecektir. Veliler ile yapılan bu toplantılar, öğrenci davranışlarını anlamak ve çözüm yolları geliştirmek açısından önemli bir kaynak olacaktır. Veliler, çocuklarının okulda gösterdiği performans, davranışlar hakkında daha fazla bilgi sahibi olacak, evdeki davranışları ile karşılaştırarak varsa olumsuz davranışlarının düzeltilmesi için gerekli adımları atacak gerekirse profesyonel yardım alabilecektir.

Sonuç olarak;

Eğitimde disiplin sorunlarının temelinde aile yapısındaki eksiklikler, okul ortamının yetersizlikleri ve günümüzün teknolojik ve sosyal değişimleri yatmaktadır. Ancak bu sorunlar karşısında çözüm bulunabileceği gerçeği de göz ardı edilmemelidir. Eğitimciler, öğrencilere yön verici, sabırlı ve anlayışlı bir yaklaşım sergilemeli; aynı zamanda disiplinin ve sorumluluk duygusunun önemini anlatmalıdır. Veliler de çocuklarıyla sağlıklı iletişim kurarak, onların sosyal ve duygusal gelişimlerini desteklemelidir; örneğin, aile içinde düzenli olarak duygularını paylaşabilecekleri aktiviteler planlanabilir.

Eğitim kurumlarında yaşanan olumsuz öğrenci davranışları, sınıf disiplini ve sınıf yönetimi sorunları, sadece öğrencilerin bireysel gelişimlerini değil; aynı zamanda eğitim kalitesini de doğrudan etkilemektedir. Bu makalede ele alınan sorunlar, öğrenci merkezli yaklaşımlar, teknoloji entegrasyonu, duygusal ve sosyal becerilerin geliştirilmesi, öğretmenlerin sürekli mesleki gelişimi ve aile-okul işbirliği gibi çeşitli çözüm önerileriyle desteklenebilmektedir.

Sınıf disiplini sadece kuralların uygulanması değil, aynı zamanda öğrencilerin kendilerini ifade edebildiği, duygusal olarak desteklendiği ve sorumluluklarını yerine getirdikleri bir ortamın oluşturulması anlamına gelir. Bu bağlamda, öğretmenlerin ve diğer eğitim paydaşlarının, olumsuz öğrenci davranışı ile mücadele ederken, aynı zamanda öğrencileri motive edici, destekleyici ve yapılandırıcı stratejiler geliştirmeleri gerekmektedir.

Öğretim süreçlerine yapılacak gerekli müdahalelerin ve yenilikçi yöntemlerin, sınıf yönetimini ne kadar daha verimli bir hale getirebileceğini göstermektedir. Eğitimciler, teknoloji kullanımından, grup çalışmalarına kadar pek çok yöntemle sınıfta olumlu bir atmosfer oluşturabilir, öğrencilerin öz güvenlerini ve motivasyonlarını artırarak, olumsuz davranışları minimize edebilir.

Disiplin sağlamak ve sınıf yönetiminde başarılı olmak, sadece kısa vadeli çözümler değil, uzun vadede kurumsal stratejiler ve tüm paydaşların ortak çalışmaları ile mümkün olmaktadır. Hem öğretmenlerin hem de ailelerin işbirliği içinde hareket etmesi, öğrencilerin güvenli, destekleyici ve motive edici bir eğitim ortamında yetişmelerine olanak tanıyacaktır.

Öğrencilerin geleceğe dair umutlarını artıran, onların yeteneklerini geliştiren ve aynı zamanda disiplin anlayışını bütüncül bir yaklaşımla ele alan stratejiler, eğitim sisteminde sürdürülebilir başarıyı getirecektir.

Eğitimde kalıcılığın sağlanabilmesi için her düzeyde alınacak önlemlerin, sistematik planlamaların ve sürekli geri bildirim mekanizmalarının devreye sokulması gerekmektedir. Her paydaşın üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmesi ve birlikte hareket etmesi, sınıf disiplini, olumsuz öğrenci davranışı ve sınıf yönetimi gibi karmaşık sorunların çözümünde esas rol oynayacaktır.

Eğitim sürecinin dinamikleri sürekli değişmekte olup, bu değişime uyum sağlamak için yenilikçi yaklaşımların takip edilmesi gerekmektedir. Gelecek nesillerin daha bilinçli, sorumluluk sahibi ve disiplinli bireyler olarak yetişebilmesi adına, eğitim kurumlarının ve tüm paydaşların ortak stratejiler geliştirerek bu sorunlara çözüm üretmeleri büyük önem taşımaktadır.

Öğrenci merkezli öğretim, duygusal ve sosyal becerilerin geliştirilmesi, öğretmen eğitimleri, aile destek programları ve teknolojik entegrasyon gibi yöntemlerle, sınıf içindeki olumsuz davranışların önüne geçilebileceğini göstermektedir. Tüm bu uygulamalar ışığında, eğitim sisteminin geleceği için en önemli adım, herkesi kapsayan, samimi ve yapıcı bir iletişim ortamını mümkün kılacak stratejilerin uygulanmasıdır. Öğrenci, öğretmen, veli ve yöneticilerin el ele vererek oluşturacağı bu yapı, eğitimde kalıcı başarıyı getirecektir. Eğitim öğrenci merkezli mi, yoksa öğretmen merkezli mi olmalıdır? Siz ne düşünüyorsunuz? (Yorumlarınızı bekliyorum. Yapacağınız yorumlar bizlere ışık tutacaktır).

Hepinize sevgi, saygı ve selamlarımı sunuyorum.

BGSAM – Bulgaristan Stratejik Araştırma Merkezi

Başkan Vekili: Nevzat ÖZTÜRK