ABD dış politikasının etkili kuruluşu CFR’nin yayın organı Foreign Affairs, Rusya ile karşılaştırdığı Türkiye ekonomisinin, sıcak para girişine bağımlılığı nedeniyle Batı ülkeleri ile uyumlu politikaları kabul etmek zorunda olacağını savundu. Türkiye’deki son gelişmelere ilişkin rapor yayımlayan ABD’li kuruluş, “Erdoğan Putin gibi olmak isteyebilir ama Türkiye Rusya değil. Kaynak zenginliğiyle büyüyen Rusya'nın aksine, Türkiye ekonomisi yabancı yatırıma derinden bağımlı. Ülke otoriterleştikçe yatırımcılar zaten kaçıyor ve tam otokrasiye kayış onları geri getirmeyecektir. Türk ekonomisi krize saplanıp kalacaktır. Bir diktatör bile iktidarını korumak için sonuç almak zorundadır.” ifadelerini kullandı.
“Türkiye Artık Tam Gelişmiş Bir Otokrasisi” başlıklı bir makale yayımlayan Foreign Affairs, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’na açılan soruşturmaları “küstah”lık olarak niteledi. Raporda, “Bu küstah siyasi baskı eylemiyle Türk Hükûmeti tam teşekküllü otokrasiye doğru önemli bir adım atmış oldu.” denildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın partisine seçim avantajları sağlamak için devlet kurumlarını manipüle ettiğinin öne sürüldüğü makalede, 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından FETÖ’cü hakimlerin görevden alınması, “kendi baskılarının onaylanması amacıyla yargıyı otorite altına alma” olarak değerlendirildi. Ayrıca Türkiye’deki seçimlerin “çarpık” bir biçimde yapıldığı iddia edildi.
Makalede Erdoğan için en büyük sorunun ekonomi olduğu kaydedilerek “Türkiye 2018'den bu yana enflasyon ve ekonomik kötüleşmeyle mücadele ediyor.” sözleri kullanıldı. Makale, şöyle devam etti:
“Yeni Maliye Bakanı, eski yaklaşımı terk etti ancak şu ana kadar ekonomiyi tersine çeviremedi. Erdoğan yüksek riskli bir oyun oynuyor. Başarılı olursa, bir sonraki seçime kendi seçtiği bir rakiple girecek ve iktidarını ömür boyu güvence altına almış olacak. Türk lider uluslararası ortamdan faydalanıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşü Erdoğan'ı cesaretlendirdi.
“Trump'ın Putin'e yaptığı açılımlar Avrupalı liderleri de sarstı ve onları Rusya'nın saldırganlığına karşı savunmalarını güçlendirmek umuduyla Türkiye'yle yeniden ilişki kurmaya zorladı ve Erdoğan'ın derinleşen otokrasisini görmezden gelmeye istekliler.”
Uluslararası ortama karşın Erdoğan'ın duyduğu güvenin yersiz olduğu dile getirilen makale, şöyle tamamlandı: “Türkiye Rusya değil. Kaynak zenginliğiyle büyüyen Rusya'nın aksine, Türkiye ekonomisi yabancı yatırıma derinden bağımlı. Ülke otoriterleştikçe yatırımcılar zaten kaçıyor ve tam otokrasiye kayış onları geri getirmeyecektir. Türk ekonomisi krize saplanıp kalacaktır. Bir diktatör bile iktidarını korumak için sonuç almak zorundadır.”
ABD'li yatırım bankalarından Bank of America (BofA), geçen hafta Türk piyasalarında yaşanan dalgalanmaların enflasyonist etkisinin şu ana kadar sınırlı olduğunu belirtti. Bank of America müşterilerine gönderdiği "Belirsizliğin dağılması muhtemel" başlıklı raporda, Türk ekonomisine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Siyasi belirsizliğin geçen hafta Türk piyasalarında dalgalanmalara neden olduğuna yer verilen raporda, siyasi belirsizliğin muhtemelen bundan sonra azalacağı ve enflasyonist etkisinin şu ana kadar sınırlı kaldığı ifade edildi.
Raporda, ülkede yerel döviz talebinin çok sınırlı olduğu ve döviz açığı bulunan şirketler tarafından talebin domine edildiği aktarıldı.
Türkiye’de ekonomi yönetiminin görevinin başında olduğu ve durumu kontrol altında tuttuğuna vurgu yapılan raporda, şu ifadelere yer verildi:
"Türkiye ziyaretinde görüştüğümüz politika yapıcılar istikrarı yeniden tesis etmek ve dezenflasyon programına devam etmek için ne gerekiyorsa yapmaya kararlıydı. Yaşananlara rağmen programa yönelik siyasi destek devam etmekte. İzlenimimiz, politika yapıcıların net yol haritalarına sahip oldukları ve piyasayı istikrara kavuşturmak için bazı adımlar attıkları yönünde."
BoFA’nın raporunda, "Siyasi belirsizlik şu andan itibaren beklediğimiz gibi dağılırsa, şokun enflasyonist etkisi sınırlı olacaktır." değerlendirmesinde bulunuldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan ile dün küresel yatırımcılarla telekonferans yöntemiyle görüştü. Bakanlıktan yapılan açıklamada, "Citigroup ve Deutsche Bank'ın ev sahipliğinde düzenlenecek toplantıda, Türkiye ekonomisindeki son gelişmeler değerlendirilecektir. Görüşmeye, Kuzey Amerika, Birleşik Krallık, Avrupa ülkeleri ve Orta Doğu'dan çok sayıda portföy ve doğrudan yabancı yatırımcı katılacaktır." ifadeleri kullanıldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), döviz kurlarında dalgalanmayı önlemek amacıyla vadesi 91 güne kadar likidite senetleri ihraç edilmesine karar vermişti. Merkez'den yapılan yeni açıklamada Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz işlemlerinin (NDF) bugün başladığı duyuruldu. Yeni uygulama ile firmalara kur riskinden korunma imkanının sunulması hedefleniyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), Borsa İstanbul’daki düşüş ivmesini engellemek amacıtla bankalara hisse geri alımında sermaye esnekliği tanınmasına, geri alımda alınan hisselerin çekirdek sermayeden düşülmemesine karar verdi.
BDDK internet sitesinde yer alan duyuruda şunlar kaydedildi:
"Borsa İstanbul AŞ pay piyasasında işlem gören halka açık bankaların, 17 Mart 2025 tarihinden sonra bu piyasadan geri alım yoluyla edindikleri kendi hisse senetlerinin 31 Aralık 2025 tarihine kadar, Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a1) bendi uygulamasında çekirdek sermayeden indirim kalemi olarak dikkate alınmamasına ve Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik uygulamasında kredi riskine esas tutar ve piyasa riskine esas tutar hesaplamasına dahil edilmemesine, bu kararın kuruluş birliklerine duyurulmasına ve Kurumun internet sitesinde yayımlanmasına karar verilmiştir."
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, dün yüzde 5,29 artışla 9.793 puana kadar yükseldi. Endeks günün ilk yarısında en düşük 9.404,20, en yüksek 9.811,55 puanı gördü. Günün ilk yarısında teknoloji endeksinde yüzde 3,17, sanayi endeksinde yüzde 4,16, hizmetler endeksinde yüzde 5,30 ve mali endekste de yüzde 5,35 artış görüldü.
Sermaye Piyasası Kurulu(SPK)’nun borsada geri alımları kolaylaştırmasıyla birlikte 19-24 Mart arasında toplam 836 milyon liralık alım yapıldı. En fazla alım yapan şirket 339 milyon lira ile BİM oldu. BİM’i 66,7 milyon lirayla Türk Hava Yolları, 52,3 milyon lirayla Halkbank, 51 milyon lirayla Gübre Fabrikaları ve 50 milyon lirayla Turkcell izledi.
24 Mart gününde Bank of America ve QNB gibi yabancı kuruluşlar net satış tarafında yer alırken, bu satışı Türkiye Varlık Fonu destekli kurumları karşıladı. Dün ise başta HSBC olmak üzere yabancı kuruluşlar, 24 Mart’ın aksine alıcı duruma geçti.
