İran yetkililerinin, İsrail adına “işbirliği” veya “casusluk” yaptığı iddiasıyla yüzlerce kişiyi gözaltına alması, yargılamaların ve infazların hızlandırılmasına yönelik talimatlar vermesi, İran’da keyfi infazların artacağına dair kaygıları daha da derinleştirirken, Uluslararası Af Örgütü, infaz riski altında olan, insani yardım çalışanı ve insan hakları savunucusu Pexşan Ezizi’nin durumuna bir kez daha dikkat çekiyor. İran Yargı Gücü Başkanı’na hitaben yazılmış ve tüm dünyada imzaya açılan acil eylem ise devam ediyor.

İsrail’in 13 Haziran’daki saldırılarının ardından İran yetkilileri, İsrail adına “işbirliği” veya “casusluk” yaptığı iddiasıyla yüzlerce kişiyi gözaltına aldı. Uluslararası Af Örgütü’nce incelenen resmî açıklamalar, yargılamaların ve infazların hızlandırılmasına yönelik de talimatlar verildiğini gösteriyor. Bu gelişmeler, İran’da keyfi infazların artacağına dair kaygıları daha da derinleştirdi. İran’ın baskı altında tutulan Kürt etnik azınlığına mensup, 40 yaşındaki insani yardım çalışanı ve insan hakları savunucusu Pexşan Ezizi için de endişe büyüyor. 

Yüksek Mahkeme 9. Dairesi’nin 25 Ocak’ta adli inceleme talebini reddetmesiyle yakın infaz riski altında olan Ezizi için Uluslararası Af Örgütü, İran Yargı Gücü Başkanı’na hitaben yazılmış bir dilekçeyi tüm dünyada imzaya açmıştı, kampanya hâlâ devam ediyor.

“Sizi, yalnızca barışçıl insani yardım çalışmaları ve insan hakları aktivizmi nedeniyle tutuklu bulunan Pexşan Ezizi’nin infaz edilmesine yönelik tüm planları acilen durdurmaya, hakkındaki mahkûmiyet kararını ve ölüm cezasını bozmaya ve Ezizi’yi derhal ve koşulsuz serbest bırakmaya çağırıyorum” denilen dilekçede, özetle şunlar yer alıyor: 

“Serbest bırakılıncaya kadarki sürede Ezizi’ye yeterli sağlık hizmeti sağlanmalı, ailesi ve avukatlarına düzenli erişimine izin verilmeli, Ezizi işkence ve diğer türde kötü muameleye karşı korunmalı ve işkence iddialarına ilişkin bağımsız, etkili ve tarafsız bir soruşturma kararı verilerek, suç şüphesi taşıyan tüm kişiler, ölüm cezasına başvurulmadan adil yargılanmak üzere adalet önüne çıkarılmalıdır. Ayrıca ölüm cezasını tamamen kaldırmak üzere acilen infazları erteleme yasası çıkarılmalıdır.”

Kamplara sığınanlara yardım etmek suç sayıldı

4 Ağustos 2023’te, İstihbarat Bakanlığı görevlileri, Ezizi’yi Tahran’da keyfi olarak gözaltına aldı ve Evin Cezaevi’ne sevk etti. Beş ay bir avukata ve ailesine erişimi olmadan hücre hapsinde tutulan Ezizi, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet de dahil işkence ve diğer türde kötü muameleye maruz bırakıldı. Davasının başlamasına yaklaşık üç hafta kala yalnızca seçtiği avukatlarla birkaç kez telefonda konuşabildi ve avukatlarıyla ilk kez duruşmada karşılaştı. 26. Devrim Mahkemesi’nde 28 Mayıs ve 16 Haziran 2024 tarihlerinde görülen iki duruşmada yargılandı. “Devlete karşı silahlı isyan” gibi suçlamalarla verilen mahkûmiyet kararı yalnızca Ezizi’nin 2014 ile 2022 arasında İslam Devleti silahlı grubunun saldırıları sonucu yerinden edilerek, kuzeydoğu Suriye’de kamplara sığınan kadınlara ve çocuklara insani yardım sağlamayı da içeren barışçıl insan hakları ve insani yardım çalışmalarına dayanıyordu. 

Temmuz 2024’te Ezizi’yi suçlu bularak ölüme mahkûm eden Devrim Mahkemesi, suç teşkil eden eylemlere “kanıt” olarak; Ezizi’nin 2009’da üniversite öğrencisiyken İranlı Kürt bir erkeğin infaz edilmesine karşı düzenlenen bir protestoda gözaltına alınmasını ve 2022’de ülke çapındaki protestolarda hukuka aykırı olarak öldürülen yakınları için hakikat ve adalet talep eden ailelere destek vermesini gösterdi. Mahkemeler, güvenilir bir delil sunmakta defalarca başarısız oldu. 

İstisnasız her koşulda ölüm cezasına karşı çıkan Uluslararası Af Örgütü’nün Ezizi ile ilgili kampanyasına destek vermek için: 

https://www.amnesty.org.tr/icerik/kurt-aktivist-pexsan-ezizi-infaz-riski-altinda