Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı ile ikili barış gündemini, sınırların belirlenmesini ve çizilmesini görüştü; Dışişleri Bakanlığı başkanlarına Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Tesisi Anlaşmasına ilişkin çalışmaların hızla sonuçlandırılması talimatı verildi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında Kazan'da bir görüşme gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanının basın servisine göre, toplantıda taraflar, barış anlaşması, sınırların sınırlandırılması ve çizilmesi ile karşılıklı çıkarları ilgilendiren diğer konular da dahil olmak üzere ikili barış gündeminin ilerlemesini tartıştılar. İki ülkenin dışişleri bakanlarına, Barış ve Devletlerarası İlişkiler Anlaşması'nın en kısa sürede sonuçlandırılması ve imzalanması için ikili müzakerelere devam edilmesi talimatı verildi.

Ermenistan Başbakanı'nın BRICS Zirvesi'nin "Sosyal Yardım"/"BRICS+" formatının ilk genel oturumunda yaptığı konuşmada "Bakü ile barış anlaşması taslağının en az %80-90'ının hazırlandığını" söylediğini belirtmek gerekir. kabul etti." Paşinyan, Ermenistan'ın Azerbaycan'a, basitleştirilmiş sınır ve gümrük kontrol prosedürleri yoluyla Nahçıvan'la iletişimin sağlanmasını teklif ettiğini söyledi. Paşinyan, Erivan'ın uluslararası ulaşım iletişimlerinin ve boru hatlarının kendi topraklarından geçmesiyle ilgilendiğini ve bunların güvenliğini bağımsız olarak sağlamaya hazır olduğunu kaydetti.

N. Paşinyan'ın toplantıya ilişkin paylaşımı ve Kazan'da yaptığı açıklamalar Ermenistan'da geniş yankı uyandırdı. Ancak Ermenistan Başbakanı'nın barışa yönelik açıklamaları Azerbaycan'da ciddi bir etki yaratmadı. Çünkü Ermeni liderliği, sözleri ve imzaları eylemleriyle ters orantılı olan taraf olarak kabul ediliyor. Üstelik Ermenistan'ın bağımsız bir iradesinin olmadığı da bir gerçektir. Resmi Erivan, gerilimi azaltmak, onlara silah ve mühimmat sağlamaya devam etmek için zaman zaman Azerbaycan liderleriyle temas kurmaya çalışıyor ve ardından patronlarının desteğiyle intikamcı davranışları kışkırtıyor ve bu durumun boyutu Konvansiyonel sınırlardaki provokasyonlar genişliyor.

Bilindiği üzere Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya başbakan yardımcılarının başkanlığını yaptığı bölgesel iletişimin açılmasına ilişkin üçlü komisyon, bazı konularda fikir birliği sağlanamaması nedeniyle toplantılarına devam etmiyor. "Yeni Müsavat"ın Ermeni medyasına atıfla verdiği bilgiye göre, Ermenistan Başbakan Yardımcısı Mher Grigoryan bunu parlamentoda söyledi. "Toplantılara devam edilmiyor. Üzerinde fikir birliğine varılması gereken temel konuların olduğunu biliyorsunuz. Yerel basından gelen bir soruya yanıt olarak Grigoryan, "Uzlaşma sağlanıncaya kadar ayrıntıları tartışmanın bir anlamı yok." dedi.

Üçlü komisyonun 2021 yılı başında Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin Moskova'da yaptığı toplantıda kurulduğunu da hatırlatalım. Bölgede ulaştırma ve ekonomik ilişkilerin kurulmasını başbakan yardımcıları düzeyinde denetleyecek bir çalışma grubunun oluşturulması yönünde karar aldılar. Azerbaycan'ın büyük kısmı ile Nahçıvan arasında Ermenistan topraklarından geçerek bağlantı kurulması bölgesel iletişimle ilgili en önemli konu olmaya devam ediyor. Şu anda süreci engelleyen tek taraf Ermenistan'dır. Zengezur koridorunun açılışı tam da Ermenistan yüzünden gecikiyor. Öte yandan Batı, Rusya'nın bu sürece katılmasına karşı çıkıyor ve bu durum Erivan için ek bir engel oluşturuyor. 8 Ekim'de Moskova'da BDT Devlet Başkanları Konseyi toplantısına katılan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, aslında Rusya Devlet Başkanı'nın da katılacağı görüşmelerden kaçındı. Erivan'ın aksine, resmi Bakü, Moskova'da müzakerelere devam etmeyi kabul ettiğini açıkladı, ancak yetkili Erivan bunu reddetti.

9 Ekim'de İsviçre'nin Cenevre kentinde düzenlenen Parlamentolararası Birlik'in 149. Asamblesi çerçevesinde Milli Meclis Başkanı Sahiba Gafarova ile Ermenistan Parlamentosu Başkanı Alen arasında bir toplantı yapılması gerekiyordu. Simonyan. Ancak S. Gafarova toplantıyı reddetti. Ermeni tarafı bunu "son dakikada toplantının reddedilmesi" olarak değerlendirse de, Azerbaycan Meclis Başkanı'nın Ermeni mevkidaşı ile görüşmeyi reddetmesinin nedeni, Ermeni yetkililerin ve bizzat Simonyan'ın asılsız açıklamalarına verilen yeterli tepkiydi.

Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri başkanlarının İstanbul'da 3+3 formatında görüşmesi resmi temaslar olarak değerlendirilebilir.

 Ermenistan'ın müzakerelere "mola" verme girişiminin nedeni nedir?

Sahib Memmedov 

Sosyal Araştırmalar Merkezi İcra Direktörü Sahib Mammadov, "Yeni Müsavat"ın sorularını yanıtlarken, liderlerin buluşmasını olumlu değerlendirdi: "Bir süredir böyle bir toplantının yapılmamasında BRICS platformu en azından önemli bir rol oynadı. uzun zaman. En azından diyalog açısından bu toplantı önemli, umalım ki süreçlere olumlu yansısın." S. Memmedov, Paşinyan'ın konuşmasında barış anlaşmasının yüzde 80-90 oranında mutabakata varıldığına ilişkin şunları söylediğini hatırlattı: "Cumhurbaşkanı Amirbeyov'un yardımcısı ne dedi? Anlaşmayı Paşinyan'la değil Ermenistan'la yapmak istiyoruz dedi. Yarın Paşinyan iktidarda olmayınca ülkenin liderliğine başkası geldiğinde Anayasa Mahkemesi'ne talepte bulunacak. O zaman cevap bu anlaşmanın anayasaya aykırı olduğu olacaktır. Dolayısıyla anlaşmanın yüzde 99'u üzerinde anlaşmaya varılabilir, eğer 1 temel konu kalırsa bu artık bir barış anlaşması değildir. Ermenistan Anayasasında toprak iddiası var. Elbette Paşinyan Erivan'a döner dönmez referandum ilan etmeyecek."

S. Mammadov, Ermenistan'ın 9'uncu maddenin gereklerini yerine getirmekten kaçınmaya devam ettiğinin bir gerçek olduğunu belirterek, "İletişimin açılması konusundaki tartışmalar döneminde yapılması gereken çalışmaların hiçbiri yapılmadı. Diyelim ki ulaşım koridorunun kullanımına ilişkin açıklamada belirtilen koşullar halen tartışılıyor ama sonunda bu konu çözülecekse ve Ermeni devletinin bu konuda iradesi varsa neden işler çözülmüyor? Ulaşım yollarının restorasyonu yönünde çalışmalar sürüyor mu? S. Memmedov, Azerbaycan'ın hem demiryolu hem de otoyol inşaatına devam ettiğini kaydetti: "Bir zamanlar Ermenistan topraklarından geçen bölümde mevcut olan demiryolu hattı Azerbaycan demiryollarına aitti. Artık ya Ermenistan bu yolları yapıp sahiplenmeli, ya da bu yolların yapımını üçüncü bir şahsa emanet etmelidir. Ermenistan bu yönde hiçbir şey yapmadı. Bu onun yakın zamanda iletişimi açmaya niyeti olmadığını gösteriyor."

Avukat, Kazan'da yapılan üst düzey toplantının her halükarda olumlu bir şey olduğunu belirterek, "Görüşmelerin devam etmesi açısından da önemli. "Belki de barış anlaşması olmasa bile bazı çerçeve belgelerinin imzalanmasıyla sonuçlanabilir."

İlyas Hüseyinov

Siyaset bilimci İlyas Hüseynov, Kazan'daki liderler düzeyindeki toplantıyı olumlu değerlendirdi:   "Gözlemler, Azerbaycan ile Ermenistan arasında her formatta müzakerelerde bir hareketlilik olmadığını gösteriyor. Barış müzakerelerine ilişkin Erivan barış anlaşması metnine 70 gün sonra ekleme ve düzeltmelerin Bakü'ye sunulması, Ermenistan'ın barışla ilgilenmediğini ve müzakere sürecini ertelemekle meşgul olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda silahlanmanın güçlenmesi, taahhütlerden dönme ve intikam alma eğilimi de daha belirgindir. Öte yandan barışa karşı çıkan tarafın Azerbaycan olduğu izlenimi yaratılıyor ve bu olumsuzluğu yaymakla meşguller." Ancak I. Huseynov, BRICS zirvesi çerçevesinde Azerbaycan ve Ermenistan liderleri arasında toplantı yapılmasının ve görüşmeler yapılmasının barış sürecine olumlu etki yapacağına inanıyor: "Toprak iddialarının olmayışı, kullanılmaması ile ilgili metinler Nikol Paşinyan'ın Bakü ile barış anlaşmasında güç kullanımı ve diplomatik ilişkiler kurulması konusundaki görüşleri de barış konusunda iyimser bir görüş oluşturmamıza olanak sağlıyor. Genel olarak Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin Kazan'da yaptıkları görüş alışverişi etkinliğe olumlu değer katıyor ve barış sürecini daha da geliştiriyor. Asıl mesele Paşinyan'ın BRICS sonrası barış yolunda atacağı pratik, pratik adımlar olmalıdır.

E. PAŞASOY