Bugün, 30 Ocak 2025 Perşembe
10121,8%1,24
35,74% 0,05
37,33% 0,10
3176,86% 0,04
5061,02% 0,00
Bu koridor gelecekte Türkiye ve Azerbaycan'ın İran üzerinden geçen rotaları tamamen terk etmesine neden olacak, Tahran'ın bunu sonuna kadar bloke etmek için yeterli imkânı yok ve boynundaki ekonomik ilmik daha da daralacak.
"Suriye'de rejim değişikliği, Türkiye'nin bölgesel ana rakibi İran'la mücadelede belirleyici bir avantaj elde etmesini sağlayacak önemli bir aşamadır. Bu da Zengezur koridorunun açılmasına ve Tahran'ın Güney Kafkasya'nın ticaret ve ulaştırma sektöründen dışlanmasına yol açabilir."
"Yeni Müsavat", Londra'da yayınlanan İranlı muhalif yayın organı "Kayhan Londra"nın bunu haber yaptığını bildirdi. Yayına göre, Ankara'nın desteklediği güçlerin Suriye'de iktidara gelmesi yakın gelecekte birçok alanı etkileyecek. Özellikle İran TIR'ları Türkiye üzerinden transit geçişlerinde daha yüksek vergi ve harçlar ödemek zorunda kalacak. "Kayhan Londra", her iki ülkenin de bölgede uzun süredir güçlü stratejik konumlara sahip olduğunu yazıyor. İran aynı zamanda bir “enerji koridoru”, Türkiye ise Asya ile Orta Asya'yı birbirine bağlayan hayati bir köprüdür.
Makalede ayrıca, Türkiye ile İran arasındaki gerilim noktalarından birinin, Tahran'a göre Kuzey-Güney Uluslararası Ulaştırma Koridoru'nun Ermenistan topraklarından geçen kolunu tehdit eden ve aynı zamanda Türkiye ile ilişkileri güçlendiren Zengezur Koridoru olduğuna da değiniliyor. ve Azerbaycan. Bu İran'ın bölgesel rolünü zayıflatıyor. Çünkü bu koridorun açılması gelecekte Türkiye ve Azerbaycan'ın İran üzerinden geçen rotaları tamamen terk etmesine neden olacaktır. Zengezur Koridorunun bugün yakın ve verimli Azerbaycan-Türkiye işbirliğinin sembolü olarak kabul edildiği bir sır değil. Aynı zamanda makalede vurgulandığı gibi İran için de bir tehdittir: "Öncelikle Zengezur Koridoru İran'ın kuzeybatı sınırını tehdit edebilir. Sonuçta İran topraklarına yakınlığı Türkiye ve NATO'nun bölgedeki etkisini güçlendirdiği gibi, Kuzey Atlantik İttifakı birliklerinin doğrudan İran sınırında görünmesine de yol açabilir. İkincisi, koridor İran'ın Ermenistan'la iletişimini zorlaştırıyor. "Ermenistan, Tahran için hem Batı hem de Kuzey ile önemli bir bağlantıdır."
Yayın ayrıca, İran'ın Zengezur Koridoru'nun açılmasıyla ilgili risklerin farkında olduğunu, Azerbaycan ve Türkiye ile ilişkilerinde mevcut gerilimin nedenlerinden birinin de bu olduğunu vurguluyor: "Ancak, Zengezur Koridorunun açılmasına karşı güçlü açıklamalarına rağmen Koridor, Tahran'ın onu sonuna kadar bloke edecek yeterli imkânına sahip değil. Her şeyden önce İran, uluslararası yaptırımlardan kaçınmak için Türkiye'ye çok bağımlı. Türkiye ile herhangi bir ciddi gerilim, İran'ın boynundaki ekonomik ilmiğin daha da sıkılaşması anlamına geliyor. Hatırlayalım ki, bu yıl 7 Ocak'ta Cumhurbaşkanı İlham Aliyev yerel televizyon kanallarına verdiği röportajda "Zengazur Koridoru açılmalı ve açılacaktır." Azerbaycanlı analistler yayının koridora ilişkin tutumunu paylaşıyor mu? Trump hükümeti bu konuda Bakü ve Ankara'ya ne kadar destek verecek?
Gabil Hüseyinli
Profesör Gabil Hüseyinli'nin "Yeni Müsavat"ta söylediği gibi Azerbaycan Ağband yönünde çalışmalar yürütüyor ve bütçeden fon gidiyor. Ona göre Zengezur koridoru açılmazsa Azerbaycan bu parayı asla harcamaz : "Devlet başkanının röportajda söyledikleri de kesindir. Cumhurbaşkanı, dünyada ve bölgede yaşanan siyasi süreçleri derinlemesine analiz eden, bilgili bir siyasi figür. Sayın İlham Aliyev, bu sürecin zirvesinde Zengezur koridorunun faaliyete geçeceğinden emin. Çünkü ekonomik düzen bunu gerektiriyor."
G. Hüseyinli'ye göre Zengezur koridoru Orta koridorun bir parçası: "Uluslararası bir projeksiyondan bahsediyoruz. Bu lojistik Çin’den Avrupa’ya uzanan bir rota. Elbette projenin hayata geçirilmesiyle ilgilenen küresel güç merkezleri var. Bu kadar büyük bir geçişi engelleyecek Ermenistan ya da İran kim? Yani Orta koridorun bir parçası olan Zengezur koridoru da er ya da geç işlevini yerine getirecek. Koridorun kontrolü için rekabet olduğu için süreç gecikiyor. Ancak Sayın Cumhurbaşkanı koridorun kim kontrol ederse etsin açılacağından emin. Kuşkusuz burada sadece Türkiye ve Azerbaycan ekonomik avantaj elde etmeyecek, aynı zamanda Ermenistan da bundan faydalanacaktır."
İran'ın koridorun açılmasına karşı olmadığını, sadece bundan pay almak istediğini düşünen profesör, "Azerbaycan, Araz Koridoru projesinde İran'la önemli bir lojistik organize ediyor. Kuzey-Güney yolu da bulunmaktadır. 28 Ocak'ta Rusya, İran ve Azerbaycan'ın ulaştırma bakanları bu konuyu görüşecek. 15 milyon ton yükün taşınmasından bahsediyoruz. Geçen hafta Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev Tahran'da düzenlenen bir etkinliğe katıldı ve İran, Bakü'nün transit rolünde ne kadar önemli olduğunu anlıyor. Şu anda kuzey ve güney komşularımız yaptırımlar altında olduğundan daha fazla lojistiğe ihtiyaç duyuyorlar. Bu açıdan bakıldığında Zengezur Koridoru konusunda Rusya ve İran pozisyon almasa da Tahran'a burada pay verilmesiyle uzlaşma mümkün olur."
G. Hüseyinli, Zengezur Koridoru'nun açılmasıyla İran'ın doğal olarak sürgüne düşeceğini de göz ardı etmiyor: "Burada Türkiye ve Azerbaycan'ın önemi ve ekonomik üstünlüğü artacak. Tahran aynı zamanda Türkiye ve Azerbaycan'ın bölgedeki ekonomik hegemonyasının güçlenmesi "riskinden" de endişe duyuyor. O yüzden bu koridordan pay almak istiyorlar. Bütün gürültünün geldiği yer burası. İran'dan bize yönelik tehdit ve suçlamaların devam etmesinin sebeplerinden biri de Zengezur Koridoru meselesidir. Her halükarda Türkiye ve Azerbaycan bölgede yeni bir siyasi yapılanma yaratıyor. Bu politikada Türk Devletleri Teşkilatı'nın platformu önemli bir olgudur. Siyasi ve ekonomik önemi artıyor ki bu da İran'ın hoşuna gitmiyor. İran, koridorun açılmasını engellemek için Ermenistan'a desteğini artırıyor. Ancak Zengezur Koridoru bir olaydır ve açılması kaçınılmaz bir süreçtir. Bu stratejik rekabet bölgedeki gerilimi daha da artıracaktır.
SEPAH'ın "Tasnim" Ajansı'nın bu konuda kapsamlı bir makale daha yayınladığını hatırlatmakta fayda var. Uzman Mehdi Mahmudi Muntaser'in yazdığı yazıda "İran, Zengezur tehlikesini nasıl etkisiz hale getirebilir?" başlığıyla yayınlandı Nahçıvan ile Azerbaycan'ı doğrudan birbirine bağlayan demiryolu ve karayoluna ihtiyaç olduğunu kaydetti. "Bu aynı zamanda Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü açısından da önemli bir faktördür." Muntaser, Azerbaycan'ın Zengezur koridorunu açma arzusunun anlaşılabilir olduğunu söylüyor. "Ancak Bakü bu amaçla Ermenistan topraklarının bir kısmını ele geçirmeye çalışıyor. Bu senaryo İran açısından pek çok tehdit ve tehlikeye neden olacaktır. İranlı uzman, İran'ın geleneksel sözlerine dikkat çekerek, "Zengazur Koridoru açılırsa İran'ın Avrupa'ya ana girişi kapatılacaktır" görüşünü ortaya koydu. Daha sonra bunun Bakü-Ankara ittifakının kapsamına gireceğini vurguladı." Munatser, yazısında Hazar Denizi yerine "Mazandaran Denizi" kelimesini kullandı. Ve bu adımla Azerbaycan'ın NATO'yu "NATO'ya dönüştürdüğünü" söyledi. Mazandaran Denizi". (Hazar Denizi'nden bahsediyoruz) ve "Zengezur Koridoru" devreye girerse, İran'ın "Doğu-Batı" Koridoru ile rekabet edecek Orta Koridor açılacak. olacak” fikrini ortaya attı.
Emil SALAMOĞLU
"Yeni Müsavat"
