NATO’nun Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri üzerindeki müdahale ve etki alanları, Soğuk Savaş sonrası değişen dünya dengelerinin bir yansımasıdır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından, BDT ülkeleri yeni siyasi ve askeri stratejiler arayışına girdi. NATO’nun bu bölgedeki müdahaleleri, genellikle Doğu Avrupa ülkelerinin Batı'ya yönelmesi ve NATO üyeliği taleplerinden doğmuştur. Özellikle, Rusya'nın yeniden yükselme çabalarının ardından BDT bölgesi, jeopolitik bir çekişme alanı haline gelmiştir.

1. Doğu Avrupa ve Baltık Ülkeleri Üzerindeki Etkisi: NATO, özellikle Baltık ülkeleri (Litvanya, Letonya, Estonya) ve Doğu Avrupa'daki diğer devletlerin güvenlik kaygılarına odaklanarak, bu ülkelerde askeri tatbikatlar düzenledi. NATO’nun bu bölgedeki varlığı, savunma kapasitelerini güçlendirmeyi amaçlarken aynı zamanda Rusya’ya karşı caydırıcı bir önlem niteliği taşıdı. Rusya bu tatbikatları "provokatif" olarak değerlendirdi ve karşı tatbikatlarla tepki verdi.

2. Ukrayna ve Gürcistan Örneği: NATO'nun doğrudan müdahale alanlarından biri de Ukrayna ve Gürcistan'dır. 2008’de Rusya-Gürcistan Savaşı'nda NATO, Gürcistan’a doğrudan askeri yardım sağlamasa da diplomatik destek sundu. Ukrayna’nın 2014'te Kırım'ın ilhak edilmesi ve doğusunda Rusya yanlısı ayrılıkçıların güçlenmesiyle, NATO, Ukrayna’ya çeşitli destekler sağladı. Askeri eğitim, ekonomik yardım ve savunma stratejileri konusunda katkıda bulundu. 2022'de Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı geniş çaplı savaşta ise NATO, Ukrayna'ya kapsamlı silah yardımı ve istihbarat desteği sağladı, ancak doğrudan bir çatışmaya girmekten kaçındı.

3. Rusya’nın Tepkisi ve NATO-BDT İlişkileri: NATO’nun BDT ülkeleri üzerindeki müdahaleleri, Rusya’yı da bu topluluk içinde daha etkili bir lider olmaya yöneltti. Rusya, NATO’nun doğuya genişlemesini kendi sınır güvenliği için bir tehdit olarak değerlendirdi ve BDT üyeleri ile askeri ittifaklarını güçlendirdi. Örneğin, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) gibi Rusya liderliğindeki askeri yapılanmalar, NATO’ya karşı bir denge unsuru olarak değerlendirildi.

NATO’nun BDT ülkelerine yönelik müdahaleleri, Rusya ile olan gerginliği artıran faktörlerden biri haline gelirken, bu ülkelerin Batı’ya yönelme isteğini de pekiştirdi. Gelecek yıllarda NATO'nun BDT ülkelerine yönelik stratejisinin ve Rusya’nın buna vereceği yanıtın, bölgedeki istikrar ve güvenlik dengelerini şekillendirmeye devam edeceği açıktır.

Kaynaklar:

"NATO'nun Doğu Avrupa’daki genişleme politikası," BBC Türkçe

"Ukrayna'da NATO’nun Rolü ve Rusya ile Çatışma," Al Jazeera