Çin işgali altındaki Doğu Türkistan’da İslâm dinine ait her türlü ibadet yasak. Bu yasaklardan bir de zekat. Doğu Türkistan’da Uygur iş adamı Alican İsmail ihtiyaç sahibi 10 bin kişiye zekat verdiği için 18 yıl hapis cezası verildiği öğrenildi. Çoğu hastanede tedavi için maddi zorluk çekenlere yardım ediyordu.
Doğu Türkistan’daki sözde Xinjiang Sadakat Biyo-Teknoloji’nin sahibi Alican İsmail’in 2017’de toplama kampta alındığı ve 2018’de “yasadışı seyahat” ve “yasadışı hayır işi” suçlamalarıyla hapse atıldığı bildirildi. RFA muhabirinin uydu telefonu aracılığıyla yaptığı telefon görüşmelerinde, “etnik ayrılıkçılık” ile suçlandığı ve siyasi mahkumların aileleri de dahil olmak üzere 10.000’den fazla kişiye zekat ödediği için 18 yıl hapis cezasına çarptırıldığı öğrenildi.
2017’DE BÜYÜK ÇAPLI KEYFİ TUTUKLAMALAR BAŞLADI
Durumu aşına bir kişiye göre, 2010’lu yıllarda Urumçi’de yükselen Uygur girişimcilerden biri de, 2017 yılında başlayan kitlesel keyfi gözaltıları sırasında Kazakistan’a seyahat ettikten sonra alıkonulan sözde Xinjiang Sadakat Biyo-Teknoloji Şirketi’nin sahibi Alican İsmail’di. 1990’ların sonunda cezaevindeyken bir zamanlar “ulusal ayrılıkçılık”la suçlanan Alican İsmail, 2017’de geniş çaplı keydi tutuklama olayının başlamasıyla eski rehineler arasında “kara listeye” alınmıştı. O dönem “kara listeye” alınan Kazakistan gezisi, kendisini sorgulayan polislerin şüphelerini uyandırdı. Yurtdışında attığı her adımı ve sorgu sırasında tanıştığı her kişiyi detaylı bir şekilde anlatmak zorunda kalan Alican İsmail, yurt dışı gezisindeki sorgulamadan nispeten kurtuldu ancak Doğu Türkistan’da yaptığı hayır işleriyle ilgili sorgulamalar, özellikle Kaşgar ve Urumçi’de yaptığı hayır işleriyle ilgili sorgusu sırasında şüpheden kaçmanın bir yolunu bulamadı.
18 YIL HAPSE ATILDIĞI TEYİT EDİLDİ
Ayrıca Norveç’te yaşayan Uygur aktivist Abduveli Eyüp de Alican Ismail’in hapse mahkum edildiği bilgisini yerel kaynaklardan teyit etti.
Durumu bilen bir kişiye göre, 2000’li yılların başında Maralbashi’de işine başladığı ve 2008’de şirketini Urumçi’ye taşıdığını belirtti. Urumçi’deki işinden zekat vermeye kaynak ayıran Alican, işine başlar başlamaz kendisi gibi bir grup genç girişimciyle arkadaş oldu ve özellikle Urumçi’de hastanelerde sağlık hizmeti alamayan insanlara yardım etmek için gelirinin zekatını ayırmaları için onlara da rehberlik etti.
Sorgulama sırasında, arkadaş grubu “etnik ayrılıkçı bir grup” olarak kabul edildi ve eylemleri, özellikle de yardım ettikleri kişiler hakkında sorgulandı.
10 BİNDEN FAZLA KİŞİYE ZEKAT VERDİ
Soruşturma, Maralbashi İlçesi Şerif Ofisi ve Maralbashi Kasabası Polis Karakolu tarafından yürütüldü. RFA’nın görüştüğü kasabadaki polis karakolu memuru Alican İsmail’in yasadışı tahsilat ve kara para aklama işleriyle uğraştığının tespit edildiğini iddia etti. Ona göre, Alican İsmail ve arkadaşları 2014’ten bu yana 10.000’den fazla kişiye zekat verdi.
Doğu Türkistan’da her türlü İslami ibadet gibi zekat da yasak ve herhangi bir kişiye herhangi bir miktarda para bağışlayabilmek için ilgili makamlar tarafından onaylanması gerekiyor. Polis, Alican İsmail’in yaklaşık 20 arkadaşının 2017 yılının sonlarında tutuklandığını, ancak hiçbirinin serbest bırakılmadığını söyledi.
Öte yandan Maralbaşı kasabasındaki bir güvenlik müdürü, Alican İsmail’in “yasadışı olarak toplanan paraları depolamak ve dağıtmak” suçundan 18 yıl hapis cezasına çarptırıldığını doğruladı.
Alican İsmail’in 18 yıl hapis cezasına çarptırıldığı biliniyor ancak kendisinin ve diğer 20 girişimci arkadaşının kaç yıl hapis cezasına çarptırıldığı bilinmiyor.