Uluslararası Af Örgütü Avrupa Enstitüleri Ofisi Direktörü Eve Geddie, AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’nı 23 Haziran’da gözden geçiren Avrupa Komisyonu’nun, İsrail’in insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiği tespitiyle ilgili, “AB anlamlı adımları geciktirdiği her gün, İsrail’in soykırımına yeşil ışık yakıyor” değerlendirmesinde bulundu. Geddie, “AB üye devletlerinin, bu süre zarfında İsrail ile yaptıkları her anlaşma, onları İsrail’in soykırım da dahil uluslararası hukuk kapsamındaki ağır ihlallerinde suç ortağı olma riskiyle karşı karşıya bırakır” diye konuştu.

Uluslararası Af Örgütü Avrupa Enstitüleri Ofisi Direktörü Eve Geddie, AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’nı gözden geçiren Avrupa Komisyonu’nun İsrail’in insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiğine dair “emareler” tespit etmesini, “Nihayet, malumun ilanı gerçekleşti” şeklinde değerlendirerek, şu açıklamalarda bulundu: 

“Bu; Uluslararası Af Örgütü’nün, uluslararası mahkemelerin, BM kuruluşlarının, bağımsız uzmanların, önde gelen Filistinli, İsrailli ve uluslararası sivil toplum örgütlerinin, bilim insanlarının, yorumcuların ve eski diplomatların yıllardır söylediği tartışılmaz bir gerçek. AB’nin bu değerlendirmeyi yapmasının bu kadar uzun zaman alması affedilemez ve İsrail’e karşı almayı planladığı herhangi bir tedbiri ortaya koymaması rahatsız edici. AB anlamlı adımları geciktirdiği her gün, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki soykırımını ve İşgal Altındaki Filistin Toprağı’nın tamamındaki hukuksuz işgalini sürdürmesine yeşil ışık yakmakta.

AB ve üye devletleri, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilere yönelik soykırımında ve haklarını kontrol ettiği tüm Filistinlilere yönelik insanlığa karşı işlenen apartheid suçu da dahil uluslararası hukuk kapsamındaki diğer ağır ihlallerinde rol oynayabilecek ticareti ve yatırımları yasaklamakla yükümlüdür.”

AB üye devletleri, soykırıma suç ortağı olma riskiyle karşı karşıya

“Artık İsrail’in insan haklarını ihlal ettiğine dair ‘emareler’ olduğunu saptadıklarına göre, eylemsizliğin veya geciktirmenin hiçbir bahanesi kalmadı. AB üye devletlerinin bu süre zarfında İsrail ile yaptıkları her anlaşma, onları İsrail’in soykırım da dahil uluslararası hukuk kapsamındaki ağır ihlallerinde suç ortağı olma riskiyle karşı karşıya bırakır” diyen Geddie, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Anlaşmanın askıya alınmasından yana olan üye devletler, Almanya gibi askıya alma karşıtlarının, AB’nin eylemsizliğinin devam etmesi halinde suç ortağı olma riskini ve bunun Filistinlilerin hayatları üzerindeki acımasız bedelini tamamen anlamalarını sağlamak üzere tüm diplomatik ağırlıklarını kullanmalı. AB, bir blok olarak bu yükümlülükleri yerine getiremez ve kendisini açık yasal yükümlülüklerine karşı korumaya kalkarsa, üye devletler uluslararası hukuk ihlallerinde rol oynayabilecek tüm işbirliği türlerini tek taraflı olarak askıya almalı.”

Arka Plan

23 Haziran 2025’te Avrupa Komisyonu, AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’na ilişkin değerlendirmesini AB dışişleri bakanlarına sundu. Değerlendirme, İsrail’in insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiğine dair “emareler” olduğunu belirledi ancak AB’nin buna karşı alacağı hiçbir tedbiri ortaya koymadı.

Uluslararası Af Örgütü uzun bir zamandır, Uluslararası Adalet Divanı’nın 19 Temmuz 2024 tarihinde yayımladığı tavsiye görüşünün ortaya koyduğu üzere, İsrail’in İşgal Altındaki Filistin Toprağı’ndaki hukuksuz işgalinin sürdürülmesine katkıda bulunan ticareti ve yatırımları önleme ve uluslararası hukuk suçlarının işlenmesine yardım veya destek sağlamaktan kaçınma yükümlülükleri doğrultusunda Ortaklık Anlaşması’nın ayrıntılı, kapsamlı ve güvenilir bir biçimde gözden geçirilmesi yönünde çağrıda bulunmaktadır. 

EU/Israel: ‘Timid’ review of EU-Israel Association Agreement a ‘greenlight to Israel’s genocide’

Responding to the European Commission’s review of the EU-Israel Association Agreement which found ‘indications' that Israel is breaching its human rights obligations, Eve Geddie the Director of Amnesty International’s European Institutions Office said: 

“Despite its timid wording, the European Commission finally states the obvious: Israel is breaching its human rights obligations under the Agreement. This is an indisputable fact that Amnesty International, international courts, UN bodies, independent experts, prominent Palestinian, Israeli and international NGOs, scholars, commentators and former diplomats have been saying for years.

“It is unforgivable that it took the EU so long to launch this review and disturbing to see the EU fail to set out any measures it plans to take against Israel. Every day the EU delays meaningful action, is a greenlight for Israel to continue its genocide in the Gaza Strip and unlawful occupation of the whole Occupied Palestinian Territory (OPT).

“The EU and its member states have an obligation to ban trade and investment that could contribute to Israel’s genocide against Palestinians in the Gaza Strip and other grave violations of international law, including the crime against humanity of apartheid against all Palestinians whose rights it controls. 

“Now that they have determined there are ‘indications’ that Israel is breaching human rights, there is no excuse for inaction or delays. Every deal that EU member states do with Israel in the meantime, leaves them at risk of being complicit in Israel’s grave violations of international law, including genocide.

“Member states in favour of suspending the agreement must use all their diplomatic weight to ensure that opponents of the suspension, including Germany, fully understand the risk of complicity and the cruel toll on Palestinian lives of continued EU inaction. If the EU fails to live up to these obligations as a bloc, and seeks to shield itself from its clear legal obligations, its member states must unilaterally suspend all forms of cooperation that may contribute to violations of international law.”

Background

On 23 June 2025, the European Commission presented its review of the EU-Israel Association Agreement to EU foreign ministers. The review found ‘indications’ that Israel is breaching its human rights obligations but did not present any measures for the EU to take in response. 

Amnesty International has long called for a thorough, comprehensive, and credible review the Association Agreement in line with EU member states’ obligations to prevent trade and investment that contributes to maintaining Israel’s unlawful occupation of the OPT, as set out by the International Court of Justice’s Advisory Opinion of 19 July 2024 and obligations not to render aid or assistance to the commission of crimes under international law.