ABD Dışişleri Bakanı, Uygurlarların Çin’e zorla geri gönderilmesine karışan yabancı hükümet yetkililerine yönelik yeni bir vize kısıtlama politikası uygulanacağını duyurdu.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 14 Mart 2025 tarihinde yaptığı basın açıklamada, Uygurların ya da koruma endişesi taşıyan diğer etnik veya dini grupların üyelerinin Çin’e zorla geri gönderilmesinden sorumlu olan ya da suç ortaklığı yapan mevcut veya eski yabancı hükümet yetkililerine uygulanacak yeni bir vize kısıtlama politikasını duyuruyordu.

Bu politikayla, Çin’in Uygurlar ve diğer hassas grupların iadesi için yabancı hükümetlere baskı yapma çabalarına karşı koymayı amaçladıklarını belirten Rubio, “Çin’e zorla gönderilenler işkenceye ve zorla kaybetmelere maruz kalıyor. Bu uygulamalara göz yuman veya ortak olan yetkililere karşı harekete geçiyoruz,” ifadelerini kullandı.

TAYLANDLI YETKİLİLERE İLK YAPTIRIM

Politikanın derhal uygulamaya konulacağını belirten Rubio, yeni politika kapsamında, 27 Şubat’ta Tayland’dan 40 Uygur’un zorla Çin’e gönderilmesinden sorumlu ya da bu sürece ortak olan mevcut ve eski Taylandlı yetkililere derhal vize kısıtlaması uygulanacağı duyuruldu.

Açıklamada, ABD’nin Çin’in Uygurlara yönelik soykırım ve insanlığa karşı suçlar işlediği yönündeki tutumu vurgulanarak, dünya genelindeki hükümetlere Uygurlar ve diğer risk altındaki grupların Çin’e zorla iade edilmemesi çağrısı yapıldı.

Bu vize kısıtlama politikası, ABD Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası’nın 212(a)(3)(C) maddesi uyarınca uygulanıyor ve Uygurlar veya diğer korunmaya muhtaç grupların Çin’e zorla iadesine karışan mevcut veya eski yabancı hükümet yetkililerinin bazı aile üyelerinin de kısıtlamalara tabi tutulabileceği belirtiliyor.

AVRUPA PARLAMENTOSU UYGURLARLA İLGİLİ KARAR ONADI!

Öte yandan Avrupa Parlamentosu, Tayland’ın Uygurları Çin’e teslim etmesini kınayan kararı kabul etti. Tayland’ı Uygurları Çin’e iade etmeyi durdurmaya çağırdı. Üye devletleri Çin ile suçluların iadesine ilişkin anlaşmaları askıya almaya davet etti.

Avrupa Parlamentosu, 13 Mart 2025 tarihinde Fransa’nın Strazburg şehrindeki Avrupa Birliği merkezinde düzenlenen parlamento üyelerinin toplantısında, “Avrupa Parlamentosu’nun Tayland’daki demokrasi ve insan hakları, özellikle lese-majeste kanunu ve Uygur mültecilerin sınır dışı edilmesine ilişkin karar tasarısı“nı oylamaya koydu.

İnsan hakları kaygılarına rağmen Tayland’ın Uygurları Çin’e iade etmesini kınayan ve geride kalanların iadesinin durdurulmasını talep eden söz konusu karar, parlamentoda 482 lehte, 57 aleyhte ve 68 çekimser oyla kabul edildi.

TAYLAND ULUSLARARASI HUKUKLARI İHLAL ETTİ

Kararda, Tayland’ın Çin’e iade ettiği Uygurlar ve halen Tayland’da tutuklu bulunan Uygurlarla ilgili şu ifadelere yer verildi:

“27 Şubat 2025 tarihinde Tayland makamları, diğer güvenli ülkeler Uygur mültecileri yeniden yerleştirmeyi teklif etmişken, en az 40 Uygur mülteciyi keyfi gözaltı, işkence ve ciddi insan hakları ihlalleri riskiyle karşı karşıya kalacakları Çin’e sınır dışı ederek uluslararası hukuku ihlal etti. Bu kişiler sınır dışı edilmeden önce on yılı aşkın bir süre Tayland’daki göçmen merkezlerinde gözaltında tutuldu ve burada, aralarında çocukların da bulunduğu en az beş Uygur, insanlık dışı koşullar nedeniyle hayatını kaybetti.”

Kararda, Uygur mültecilerin Çin’e sınır dışı edilmesi kınandı; Tayland makamlarına, mültecilerin, sığınmacıların ve siyasi muhaliflerin hayatlarının risk altında olduğu ülkelere zorla geri gönderilmesini derhal durdurma çağrısında bulunuldu. Ayrıca, Tayland hükümetine, BMMYK’ya gözaltındaki tüm Uygur sığınmacılara sınırsız erişim izni vermesi ve statüleri hakkında şeffaf bilgi sağlaması çağrısında bulunuldu.

“ÇİN GÖZALTINDAKİ UYGURLARI SERBEST BIRAKMALI“

Kararda, Çin’e iade edilen Uygurların temel haklarına saygı göstermesi, nerede bulundukları konusunda şeffaflık sağlaması, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (BMMYK) bu kişilere erişimine izin vermesi ve gözaltında tutulanları serbest bırakması talep edildi.

Ayrıca, Avrupa Komisyonu’na, Tayland’a Uygur mültecilerin sınır dışı edilmesini durdurması ve tüm temel ILO sözleşmelerini onaylaması için baskı yapmak üzere STA müzakerelerini kullanma çağrısı yapıldı; Üye Devletler ise Çin Halk Cumhuriyeti ile suçluların iadesine ilişkin anlaşmaları askıya almaya davet edildi.