Avusturya’da bugün seçim heyecanı var. Yapılan birçok araştırmada milliyetçi Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) birinci çıktı. Seçim ile ilgili Freilich Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Stefan Juritz Aydınlık Avrupa’ya değerlendirmelerde bulundu.

Avusturya bugün sandık başına gidiyor. Yayınlanan son anket, Avusturya Özgürlük Partisi'ni (FPÖ) birinci olarak gösteriyor. Ancak yarış, başabaş da sonuçlanabilir. Çünkü FPÖ'nün yakın takipçisi Şansölye Karl Nehammer'in partisi Avusturya Halk Partisi (ÖVP). Peki olası bir FPÖ zaferinde Avusturya'yı ne bekliyor? FPÖ'nün hangi siyasetleri seçmenin alır? Freilich Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Stefan Juritz ile konuştuk

Seçimler öncesinde anketler FPÖ ve ÖVP arasında başa baş bir yarış öngörülüyor. Sizi bekliyor musunuz?

Birbirine çok yakın bir sonuç bekliyorum. Son anketlerde FPÖ bir ila iki puan önde. Sonunda kimin galip söylemesi şu an pek mümkün değil. Birincilik FPÖ için tarihi bir sonuç olur. Parti birkaç kez hükümette yer almış olsa da hiçbir zaman en güçlü parti olamadı. Son Ulusal Konsey seçimlerinde Özgürlükçüler sadece yüzde 16,2 oy aldı. ÖVP, yüzde 37,5 ile diğer tüm partilerin çok önündeydi. O dönemde bu yana çok şey değişti. Koronadan enflasyona ve göçe kadar sayısız kriz, ÖVP'ye bir iktidar ve şansölye partisi olarak ciddi zararlar verdi ve anketlerde düşüşe neden oldu. Ancak yine de bazı anketçiler, bu tür olayların herkesin başlangıcının arkasında toplanacağından dolayı son sel felaketinin ÖVP'ye yardımcı olabileceği belirtildi. Sel felaketinin gerçekten de FPÖ'yü geçirmeye yetip yetmeyeceğini zaman ortaya çıkacak. Anketlere göre FPÖ'nün öğretileri artık ağustos bölgelerindeki kadar açık değil. Her iki durumda da iki partili bir raporda sadece bu iki parti iktidar olabilir; Anketlere göre diğer tüm seçeneklerde çoğunluk elde etmek için üçüncü bir partiye ihtiyaç duyulacaktır. Liberal Neos ve Yeşiller bunu umuyor.

'GÖÇ POLİTİKALARINDA PARADİGMA DEĞİŞİKLİĞİ'

Peki hangi siyasi talepler FPÖ'nün birinci sırayı yükseltmesini sağlayabilir?

FPÖ ve seçimleri için temel siyasi yasadışı göç ve bu şekilde de kalacak. FPÖ “yeni bir kitlesel göç” uyarısında bulunuyor ve bu nedenle “Avusturya Kalesi” sloganı altında iltica ve göç politikasında bir paradigma değişikliği değişiminde bulunuyor. Bu sayede, güvenli bir üçüncü ülke Avusturya'ya seyahat eden kişiler artık iltica işlemlerinde bulunamayacak. FPÖ ayrıca aile birleşimini de istiyor. FPÖ'nün destek göç talebi, yani göç akımlarının çevrilmesi de temel bir inceleme. Son yıllarda yaşanan büyük göç dalgaları demografik durumu önemli ölçüde değişti. Özellikle şehirlerdeki okullardaki göçmen kökenli ülkelerin sayıları hızla artmakta, bu da doğal olarak zorlaştırılmakta ve hatta imkansız hale getirmekte. Buna paralel olarak artan İslamcı terör tehdidi pek çok vatandaşın gelişimi endişesiyle ilgilenmeye başladı. FPÖ bu gelişmelere her halde en çok karşı çıkan parti ki bu yüzden çoğu insan onlara oy veriyor.

'FPÖ, AVUSTURYA'YI GİRİŞİMCİLERE CAZİP HALE GETİRMEK İSTİYOR'

FPÖ ayrıca doğrudan demokrasiyi genişletmek, siyah-yeşil hükümetin tartışmalı koronavirüs ve tecrit politikalarını ele almak, Avusturya'nın tarafsızlığını korumak, AB ve uluslararası kuruluşlar karşısında Avusturya'nın ulusal egemenliğini savunmak istiyor. Ekonomik ve mali politikalar açısından FPÖ, örneğin çalışanlarıyla toplu ücret sözleşmesi yapan girişimcilere teşvik programı ile destek olarak ekonomi merkezini daha cazip hale getirmek istiyor. FPÖ ayrıca yeni vergilere de karşı çıkıyor ve bürokrasinin azaltılmasını talep ediyor.

‘AVUSTURYA’NIN TARAFSIZLIĞINDAN YANA’

Ulusal Konsey seçimleri, enflasyon ve savaş tartışmalarından önce gerçekleşiyor. Avusturya'nın tarafsızlığı, özellikle Ukrayna krizinden bu yana giderek daha fazla tartışma konusu oluyor. FPÖ diğer partilere göre dış politika duruşuyla da öne çıkar mı?

Evet, kesinlikle. Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasından bu yana Avusturya'nın tarafsızlığı medyada yeniden tartışılmaya başlandı. Ancak şu anda Ulusal Konsey'de temsil edilen partilerin hiçbiri tarafsızlığı resmi olarak kaldırmak istemiyor. Ancak bunun nedeni muhtemelen siyasi kanaatlerden ziyade Avusturyalıların büyük çoğunluğunun hala tarafsızlığı destekliyor olması. Ancak FPÖ, hükümeti, örneğin Avusturya'nın Rusya'ya karşı yaptırımlara katılması ya da Avrupa hava savunma girişimi Sky Shield'e katılması nedeniyle tarafsızlığı baltalamakla suçluyor. Ayrıca FPÖ'nün diğer partilerin çoğundan daha az Atlantikçi olduğuna inanıyorum. Bu yüzden muhalifleri de onu Rusya'ya yakın olmakla suçluyor. Örneğin birkaç yıl önce Putin'in Birleşik Rusya partisi ile bir dostluk anlaşması vardı ama bu uzatılmadı. Ancak bu noktada FPÖ'nün Rusya'nın saldırganlık savaşını açıkça kınadığını da belirtmek gerekir. Fakat parti aynı zamanda aktif bir şekilde barış görüşmelerinden yana ve Avusturya'nın tarafsız bir devlet olarak buna katkıda bulunabileceğine inanıyor.

‘ÖVP, FPÖ İLE HÜKÜMETİ KURMAYA HAZIR ANCAK…’

Almanya'daki güvenlik duvarı tartışması Avusturya'ya da gelmiş görünüyor. Talepler gerçekçi mi yoksa FPÖ'nün hükümete katılması mümkün mü?

Avusturya, Almanya ile tam olarak kıyaslanabilecek bir ülke değil. AfD'nin aksine FPÖ on yıllardır siyasetin içinde yer alıyor ve daha önce de belirtildiği gibi birçok kez hükümette yer aldı. FPÖ şu anda birçok eyalet hükümetinde temsil edilmektedir. Ancak federal düzeyde şu anda sadece ÖVP, FPÖ ile birlikte hükümet etmeye hazır ve bu da ancak lideri Herbert Kickl olmayan bir FPÖ ile. Kendisi ana akım siyasi medya için bir kırmızı çizgi. Kickl son ÖVP-FPÖ hükümetinde İçişleri Bakanıydı. Bugün ÖVP onu koronavirüs krizi sırasında “radikalleşmekle” suçluyor. Kickl ise bunun tam tersini düşünüyor ve kendisinin her zamanki gibi olduğunu, sadece ÖVP'nin koronavirüs krizi sırasında halka yönelik zorlayıcı tedbirlerle radikalleştiğini ve toplumun totaliter bir şekilde yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunduğunu söylüyor.

‘SEÇİMDEN SONRA HER ŞEY DEĞİŞEBİLİR’

ÖVP aylardır FPÖ lideri üzerinde çalışıyor ve kendisini Şansölye, Kickl'e alternatif olarak sunuyor. Pek çok şey seçim sonuçlarına bağlı olacak. FPÖ ne kadar güçlü bir performans gösterir ve ÖVP ile arasındaki fark ne kadar büyük olursa, Herbert Kickl'in şansölye olma olasılığı da o kadar artacaktır. Ancak ÖVP en güçlü parti olursa, şansölye sorunu gündeme bile gelmeyecektir. Bu durumda ÖVP zaten her halükarda başbakanı belirleyecek, bu da muhtemelen FPÖ ile – Kickl bakan olsun ya da olmasın – bir koalisyonu daha da kolaylaştıracaktır, ancak o zaman Özgürlük Partisi bir kez daha sadece küçük ortak olacak ve bu nedenle kendi programını daha az uygulayabilecektir. Nihayetinde gerçek şu: seçimden önce seçimden öncedir ve seçimden sonra her şey tamamen farklı görünebilir.

‘FPÖ ZAFERİ AB POLİTİKALARINI DEĞİŞTİREBİLİR’

Bir FPÖ zaferinin Avrupa bağlamında, özellikle de Almanya'daki son AfD zaferleri göz önüne alındığında, önemi nedir?

Bir FPÖ zaferinin kesinlikle bir sinyal etkisi olacaktır. Sadece Avusturya ve Almanya'da değil, pek çok Avrupa ülkesinde, kendilerini hakim ana akıma alternatif olarak sunan AB ve göç karşıtı partiler güç kazanıyor. Son Avrupa seçimleri bunu gösterdi. Bu sağ partiler ne kadar güçlenir ve ne kadar çok ülkeyi yönetirlerse, AB düzeyindeki politikanın değişmesi de o kadar muhtemel olacaktır.

‘FPÖ, AB’YE KARŞI AVUSTURYA’NIN ÇIKARLARINI DAHA SERT SAVUNUR’

FPÖ'nün seçim zaferi Avusturya siyasetini nasıl etkiler?

Bu kısmen FPÖ'nün bir sonraki hükümetin bir parçası olup olmayacağına bağlı. FPÖ, elbette en büyük güç olarak Federal Şansölye’yi çıkarabilirse programını daha etkin uygulayabilir ve böylece özellikle göç ve iltica alanında bazı değişiklikler getirebilir. Ancak birçok önemli siyasi kararın artık ulusal parlamentoda değil Brüksel'de alındığı da unutulmamalı. FPÖ'nün ulusal çıkarları AB'ye karşı diğer Avusturya partilerinin şimdiye kadar yaptığından çok daha sert bir şekilde temsil edeceğini güçlü şekilde varsayabiliriz.

‘ÖVP GÜVENİRLİĞİNİ ZEDELEYEBİLİR’

Ancak hükümette yer almasa bile, FPÖ'nün seçim zaferi etkisizleştirilmeyecektir. Pek çok seçmen güçlü bir hükümet istiyor ancak bunun yerine üç partili bir gruptan yaralanıp yaralanmayacağı şüpheli. Almanya'daki trafik göstergesi örneği de bunu gösteriyor. Göç ve sınırlarının korunması konusunda ÖVP, daha fazla seçimini kaybetmemek için en azından konuşarak FPÖ'ye yaklaştı. ÖVP'nin güvenilirliğini tamamen zedelemeden ve daha fazla seçmeni hayal kırıklığına uğratmadan sol partilerle bir yaşama dönemini daha atlatması bana pek olası görünmüyor. Muhalefet partisi olarak FPÖ'nün kendi temel meselelerine odaklanabilmesi ve hükümetin baskısını sürdürebilmesi devam ettirilebilir.

Seçmen sayısı 6 milyon

Avusturya'da 6,35 milyon seçmen, 183 milletvekilini belirlemek üzere 29 Eylül'de sandık başına gidiyor. Avusturya vatandaşı ve 16 yaşını doldurmuş kişinin oy kullanması ile 9 parti ve 3 siyasi oluşum meydana geliyor. Ulusal Mecliste yer alacak 183 milletvekilinin belirleneceği seçimde yaklaşık 4 bin 700 gün yarılıyor. Seçim barajı yüzde 4'tür.

Ülke çapında yaklaşık 9 bin 900 oy verme merkezinde, bölgesel bölgesel değişiklik göstermekle beraber, yerel saatle en erken saat 06.00'da başlayacak oy verme işlemi, en geç 17.00'de sona erecek. Seçmenler, ayrıca mektup yoluyla da oy kullanabilecek.

Yeni parlamento gündeminin belirleneceği seçimlere yönelik son anket ise hafta içinde yayınlandı. Buna göre Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ), yüzde 27,2 ile birinci sırada yer aldı. Bunun sonucunda Avusturya Halk Partisi'nin (yüzde 24,6) geldiği ankette üçüncü sırada ise yüzde 20,6 ile Sosyal Demokratlar yer alıyor. Oranlar, seçimlerin ucu ucuna sonuçlanacağını gösteriyor.