Bakan Bayraktar: “Madenlerde dışa bağımlılığı bitirmek istiyoruz”

ANKARA - BHA

Kamu, özel sektör ve akademiyi buluşturan Zirve, aynı zamanda Eti Maden ve Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü’nün 90. kuruluş yıl dönümüne de ev sahipliği yaptı. Programda Bakan Alparslan Bayraktar ve TMD Başkanı Mehmet Yılmaz, madencilik sektörünün geleceğine yönelik önemli mesajlar verdi.

“Türkiye madenciliğinde stratejik dönüşüm başlatıyoruz”

Konuşmasına Türkiye’nin yeraltı kaynakları açısından taşıdığı büyük potansiyele dikkat çekerek başlayan Bakan Bayraktar, maden çeşitliliği konusunda Türkiye’nin dünyada önemli bir konumda olduğunu söyledi:

“Dünyada bulunan 90 farklı maden türünün 70’i Türkiye’de bulunuyor. Bu, coğrafyamızın bize sunduğu devasa bir zenginliktir. Maden çeşitliliğinde dünyada 7’nci sıradayız.”

Bayraktar, endüstriyel ham madde rezervlerinde küresel rezervlerin yüzde 2,2’sine, metalik minerallerde yüzde 4’üne, jeotermal enerjide ise dünya potansiyelinin yüzde 8’ine sahip olduğumuzu hatırlatarak, bu varlıkların ülke için stratejik önem taşıdığını vurguladı.

“Madenler milli güvenlik meselesidir”

Türkiye’nin enerji bağımsızlığı hedefiyle uyumlu şekilde madencilikte de dışa bağımlılığın bitirileceğini söyleyen Bakan Bayraktar, kritik minerallerin savunma sanayi, elektrikli araç bataryaları ve yenilenebilir enerji teknolojileri için hayati önem taşıdığını belirtti:

“Bugün savunma sanayimizin en kritik parçaları, yerli elektrikli otomobilimizin batarya teknolojisi ve yenilenebilir enerji sektörünün üretim altyapısı tamamen kritik minerallere dayanıyor. Bu nedenle madencilik artık ulusal güvenlik meselesidir.”

37 kritik maden için özel statü

Bakan Bayraktar, Türkiye’nin ilk Kritik ve Stratejik Madenler Raporu’nun tamamlandığını belirterek şu bilgileri paylaştı:

“Bu yıl ilk kez kritik öneme sahip 37 madeni hukuki güvence altına aldık. Bu madenler artık özel statüde yönetilecek; arz güvenliği, stok planlaması ve yatırım teşvikleri ayrı bir modelle ele alınacak.”

Altın üretiminde hedef 100 ton

Türkiye’nin altın üretimindeki mevcut seviyesinin 40 ton olduğunu, ancak 100 ton potansiyele rahatlıkla ulaşılabileceğini söyleyen Bayraktar:

“Altın üretimimizi artırarak hem iç tüketimi dengeleyebilir hem de dışa bağımlılığı azaltabiliriz.” ifadelerini kullandı.

“Madencilikte teknoloji devrini başlattık”

Denetim mekanizmalarının uluslararası standartlara taşındığını belirten Bakan Bayraktar, 2024 ve 2025 denetim verilerini paylaştı:

2024’te aylık ortalama 774 olan denetim sayısı, 2025’te 806’ya yükseldi.

2025’in ilk 10 ayında 1323 firmaya idari para cezası uygulandı.

2043 faaliyet durdurma kararı alındı.

“Radar, sonar, drone, elektronik takip ve dijital alarm sistemleriyle artık dünya standartlarında denetim yapıyoruz. İş sağlığı ve güvenliği tüm süreçlerin merkezinde.” dedi.

Ayrıca rehabilitasyon sürecinin tamamen değiştiğini belirterek, “Kazı bittikten sonra değil; rehabilitasyon artık üretimle eş zamanlı yürütülecek.” açıklamasını yaptı.

“Bor ve nadir toprakta dünyaya yön veriyoruz”

MTA ve Eti Maden’in 90. yılına değinen Bayraktar, kurumların son dönem başarılarını şu sözlerle özetledi:

2024’te Eti Maden 2,5 milyon ton bor satışıyla 1 milyar 322 milyon dolar gelir elde ederek rekor kırdı.

Eskişehir Kırka’da yıllık 600 ton kapasiteye sahip Türkiye’nin ilk yerli lityum karbonat tesisinin endüstriyel üretime hazırlandığını belirtti.

MTA’nın yıllar süren çalışmaları sonucunda Eskişehir Beylikova’da 694 milyon tonluk nadir toprak elementi kaynağı keşfedildi; bu rezerv dünya sıralamasında ikinci sırada yer alıyor.

“MTA’nın arama gücü ile Eti Maden’in üretim kabiliyeti birleşerek Türkiye’yi kritik minerallerde küresel bir oyuncu haline getirdi.” dedi.

TMD Başkanı Mehmet Yılmaz: “Algıları değiştirmeden potansiyeli ortaya çıkaramayız”

Türkiye Madenciler Derneği Başkanı Mehmet Yılmaz, konuşmasında sektörün karşılaştığı yapısal sorunları ve toplumsal algıyı ele aldı.

“Türkiye’nin yeraltı zenginlikleri çok büyük; fakat bunu ekonomik değere dönüştürmek için arama yatırımlarını artırmalı, finansman sorunlarını çözmeli ve yanlış algıları kırmalıyız.” dedi.

“Bir kötü örnek, yüzlerce doğru uygulamayı görünmez kılıyor”

Madencilikte algı yönetiminin sektörün en kritik sorunlarından biri olduğunu vurgulayan Yılmaz:

“Binlerce doğru iş yapıyoruz ama bir yanlış örnek bütün doğruların üzerini örtüyor. Bu da sektörün haksız biçimde olumsuz algılanmasına yol açıyor.” ifadelerini kullandı.

Sürdürülebilir ve milli madencilik modeli

Yılmaz, toplumun madencilikte üç temel beklentisi olduğunu söyledi:

İnsan hayatını koruyun

Doğaya duyarlı olun

Şeffaf olun

Bu doğrultuda, Kanada, ABD ve Avustralya modelleri incelenerek Türkiye’ye özgü milli sürdürülebilir madencilik modeli (TSM) geliştirildiğini belirtti. 12 şirketin bu modele gönüllü olarak dahil olduğunu, 5 yıllık bir yol haritasının uygulandığını söyledi.

“Madencilik geri plana itilirse milyarlarca dolar dışarıya akıyor”

Yılmaz, madenciliğin ekonomik bağımsızlığın temel taşı olduğunu vurgulayarak:

“Sanayinin büyümesi kendi madenlerimizi işletmemize bağlıdır. Aksi halde 60 milyar dolarlık maden ithalatıyla dışa bağımlılık artıyor.” dedi.

Kadın madencilerin yükselen rolü

Kadın çalışanların sektördeki artan varlığına dikkat çeken Yılmaz:

“Yer altından laboratuvarlara kadar her alanda görev yapan kadın madencilerimiz, cesaretleri ve uzmanlıklarıyla sektöre büyük güç katıyor.” ifadelerini kullandı.

Dünya Madenciler Günü mesajı

Yılmaz, konuşmasının sonunda tüm madencilerin 4 Aralık Dünya Madenciler Günü’nü kutlayarak, emeği geçen tüm kurum ve sponsor temsilcilerine teşekkür etti.