Buğdayda hasat bitmek üzere. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından açıklanan hububat fiyatlarının ardından tüccar, fiyatları daha da aşağı çekti. Ekmeklik buğday kimi yerde 8 lira kimi yerde de 7 liraya kadar düştü. Ziraat Odası Başkanları ‘piyasa allak bullak oldu’ dedi. Borcunu ödeme telaşına düşen çiftçi, zararına da olsa hasat ettiği buğdayı tüccara vermek zorunda kaldı.
Buğdayın maliyeti Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar tarafından açıklanmıştı. Buğdayın ortalama maliyetinin 10 lira 87 kuruş olduğunu bildiren Bayraktar, taban fiyatın 15 lira olmasını istemişti. Ancak TMO ekmeklik buğdayda, fiyatı 9 lira 25 kuruş, destekleme primini ise 1 lira 75 kuruş olarak açıkladı. Ziraat odaları ve üreticiler, fiyata büyük tepki gösterdi. Tüccarın fiyatları daha da düşüreceğinden endişeli olan üreticinin korktuğu başına geldi.
Bafra Ziraat Odası Başkanı Osman Tosuner, “TMO, Ağustos’a sıra vermiş. İki ay bekler mi bu çiftçi?
Hububatta çok sıkıntı var. 8 bine buğday mı olur? Verimler bu yıl zaten noksan. 250 bin dekar ekili alan var Bafra’da. 150 bin dönümü arpa. 10 dönüm ektim, 1700 kilo buğday çıktı. Yağmur yağmasa o da olmazdı. Buğdayda sıkıntı var ama arpa iyi bu yıl.” dedi.
Tosuner, TMO depolarının Bafra’da dolu olduğunu da belirterek, şöyle devam etti: “Ofisin elinde geçen yıldan çeltiği var, buğdayı var, fındığı var. Bafra dolu, diğer yerleri bilemem. Bir de buğdayı getiriyorsun alım yerinde tahlil yapılıyor, 5 kilometre gidip kantara boşalttırıyorsun. Alım yerinin yanında kantar olacak.
Tahlili yapacaksın, boşaltacaksın. Adam buğdayı vermek için 15 kilometre gidiyor.
“Bugün Türkiye’de en ucuz, devletin önem vermediği ürün hububat. Şu anda çarpık destek alanlar var. Adamın arazisi var. Buğday ekmiyor, boş araziye kesiyor faturayı, alıyor parayı. Denetim olmazsa olmaz. Devlet tarım yapan çiftçiye, mazot, gübre, ilaç, hayvan yemi ve enerji verecek. Bu beş kalemi desteklesin enflasyon on ikinci aya kadar düşer. En büyük sıkıntı girdi. Bugün bir işçi yevmiyesi bin 1500 lira olmuş.”
Tosuner, yakın zamanda karpuz hasadının başlayacağı bilgisini de verdi. Karpuzda Bafra’nın altın yılını yaşadığını belirten Tosuner, su sıkıntısının büyüdüğünü bildirdi. Tosuner, “Kuraklık almış başını gidiyor. Bafra’da su yok. Tankerlerle köylere su taşınıyor. Bafra Ovası’na su taşınırsa ovada büyük zenginlik olur.” dedi.
Şanlıurfa Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar da buğday fiyatının 8,5 liraya kadar düştüğünü belirterek,
“Şu anda 9-10 lira arasında. Devlet düşük fiyat açıkladı, serbest piyasada da fiyatlar düştü. Yoksa 10 liraya gidiyordu buğday. Üretici TMO’ya veremiyor çünkü 45 günlük bir vade tanımlıyorlar. Hem malı ucuz alıyor hem de vade koyuyor. 45 günlük vade bazen iki ayı da buluyor. Geçen yıllarda da bunu yaşadık. Çiftçinin yüzde 80’i borçlu, TMO’yu bekleme şansı yok. Bizim bölgenin borç ödeme takvimi 15 Temmuz. Herkes kendini o tarihe göre ayarlar. Hasadı yapan, direk satışa göndermek zorunda. Borcu yoksa çiftçinin bekler, verir. Ama onun dışında borçlu olan çiftçi, 1 lira 2 lira aşağıya satmak zorunda.” diye konuştu.
İpar, hasadın 1 hafta içinde biteceğini, 2 milyon ton hububat beklediklerini bildirdi. İpar, “Ama yangınlar var aşırı güneşin etkilediği bölgeler var. Bazı bölgelere dolu yağdı, ne çıkar bilmiyoruz.” dedi.
Aksaray Ziraat Odası Başkanı Emin Koçak da bölgede buğdayın 7-8 lira arasında gittiğini belirtti. Hasadın sürdüğünü, TMO randevularında sorun olmadığını belirten Koçak, “Şu anda üretici zararına buğday satıyor. Borçlu olan tüccara, ihtiyacı olmayan da TMO’ya veriyor.” dedi.
