Büyük Ortadoğu Projesi (BOP) ve Bir Kuşak, Bir Yol (BRI – Belt and Road Initiative) projeleri farklı amaçlara ve aktörlere sahip olsa da bazı noktalarda birbiriyle etkileşime girebilir. Ancak, doğrudan birbirini güçlendirdiğini söylemek tartışmalıdır.

Büyük Ortadoğu Projesi (BOP)

ABD’nin 2000’li yıllarda şekillendirdiği bu proje, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da demokrasi, serbest piyasa ekonomisi ve Batı yanlısı yönetimler oluşturmayı hedefliyordu. Ancak, birçok kişi bu projeyi rejim değişiklikleri, bölgesel istikrarsızlık ve jeopolitik çıkarlarla ilişkilendirdi.

Bir Kuşak, Bir Yol (BRI)

  Çin halk cumhuriyetinin 2013 yılında duyurduğu bu proje, Asya, Avrupa ve Afrika’yı kara ve deniz yolları üzerinden birbirine bağlayarak ekonomik entegrasyonu artırmayı ve ticaret yollarını geliştirmeyi amaçlıyor.

Büyük Ortadoğu Projesi (BOP) ve Bir Kuşak, Bir Yol (BRI – Belt and Road Initiative) projeleri 

Birbirini Güçlendirir mi?

 1. Farklı Aktörler ve Çıkarlar:

 • BOP, ABD’nin jeopolitik gücünü artırmaya yönelik bir stratejiyken, BRI, Çin halk cumhuriyetinin küresel ekonomik etkisini genişletme girişimidir.

 • ABD, Çin halk cumhuriyetinin Ortadoğu’daki etkisini artırmasını istemeyebilir. Dolayısıyla BOP, Çin halk cumhuriyetinin BRI kapsamında bölgede kurmak istediği ekonomik ilişkileri zorlaştırabilir.

 2. Bölgesel İstikrarsızlık ve BRI’nin Zorlukları:

 • BOP kapsamında yaşanan Arap Baharı, Suriye iç savaşı gibi gelişmeler bölgedeki istikrarı bozdu. Çin  halk cumhuriyeti ise BRI ile istikrarlı ticaret yolları ve güvenli yatırımlar hedefliyor.

 • Eğer BOP bölgeyi daha da istikrarsız hale getirirse, Çin halk cumhuriyetinin projeleri için bir risk oluşturabilir.

 3. Enerji ve Altyapı İş Birliği:

 • Çin halk cumhuriyeti BRI kapsamında Ortadoğu’daki enerji kaynaklarına erişmek istiyor.

 • Eğer BOP bölgede Batı yanlısı hükümetler oluşturursa, Çin halk cumhuriyeti ve Batı’nın ticari çıkarları bir noktada kesişebilir. Bu durumda belirli sektörlerde dolaylı bir iş birliği mümkün olabilir.

Sonuç:

BOP ve BRI genel olarak rakip stratejiler gibi görünmektedir. ABD’nin jeopolitik çıkarları ve Çin halk cumhuriyetinin ekonomik genişleme politikası farklı yönlere gittiğinden, BOP’un bölgeyi istikrarsızlaştırması, BRI’nin ilerlemesini zorlaştırabilir. Ancak, belirli sektörlerde (örneğin enerji altyapısı) dolaylı faydalar sağlanabilir.

Türkiye Cumhuriyeti olarak biz çok yönlü ticari ve siyasi yeni model stratejiler geliştirmek zorundayız ,gelişmekte olan ülkeler ile köklü organizatörlerin aracılığında derin bağlantılar yaparak projelerin başarılı organize edilmesine kamu denetimindeki strateji uzmanlar  güç kazandırmalı.

Uzun vadede BOP’un nasıl gelişeceği ve BRI ile nasıl etkileşime gireceği, bölgedeki siyasi dengelere ve büyük güçlerin stratejilerine bağlıdır.

                Erkin SABİT ŞAVUOT

(bilgisayar yüksek mühendisi,

Araştırmacı yazar).

Turan Konfederasyonu Genel Başkanı .

Ankara Meclisi Anadolu Birliği gbşk yrd.

Uygur Federasyonu Genel Başkanı.

Dünya Barış elçileri uzakdoğu direktörü.

Uluslararası basın yayın diplomasisi direktörü.

Uzakdoğu iş adamları yatırım finans konseyi temsilcisi .

Turan Kızılelma Teşkilatı genel başkanı

Turan Devletleri Teşkilatı TDT Stratejik Araştırma Bşk.

İletişim ;05357951111 , 05369820000