Çin, Türkistan'ın çeşitli alanlarındaki etkisini sürekli artırırken, çeşitli uluslararası toplantı ve forumların soykırımın devam ettiği Doğu Türkistan'da düzenlenmesi dikkat çekmektedir. Bu kapsamda 12 Mayıs'ta Ürümçi'de ilk Çin- Türkistan Eğitim Bakanları Toplantısı gerçekleştirildi.

Çin Eğitim Bakanlığı'nın resmi web sitesinde duyurulduğuna göre, sözde "Uygur Özerk Bölgesi Parti Komitesi" Sekreteri Ma Xingrui, Çin Eğitim Bakanı Huai Jinpeng ve Eğitim Bakan Yardımcısı Wu Yan gibi Çinli yetkililer toplantıya katılarak konuşma yaptı. Türkistan cumhuriyetlerinden Kazakistan'ın Bilim ve Yükseköğretim Bakanı, Kazakistan Eğitim Bakanı, Kırgızistan Eğitim ve Bilim Bakanı, Tacikistan Eğitim ve Bilim Bakanı, Türkmenistan Eğitim Bakanı ve Özbekistan Yükseköğretim Bakanı katılarak konuşma yaptı.

Ma Xingrui toplantıda klişe ifadeleri tekrarlayarak, Çin'in Doğu Türkistan'ın özel coğrafi avantajlarını tam olarak kullanacağını, Türkistan ülkeleriyle yükseköğretim ve bilim-teknoloji alanlarındaki işbirliğini derinleştireceğini, Doğu Türkistan'daki üniversiteler ile diğer ülkelerdeki üniversitelerin karşılıklı değişimini ilerleteceğini ve uluslararası kütüphaneleri genişleteceğini iddia etti. Ardından Çin ve Türkistan cumhuriyetlerinin eğitim bakanları ayrı ayrı konuşma yaptı.

Toplantıda "Çin- Türkistan Eğitim Bakanları Toplantı Mekanizması Hizmet Tüzüğü" ve "Çin- Türkistan Eğitim Bakanları Toplantısının Ürümçi Deklarasyonu" onaylandı. Ayrıca toplantıda Çin- Türkistan Mesleki Eğitim Birleşik Birliği ve Dünya Öğretmen Geliştirme Akademisi Türkistan Enstitüsü'nün kurulduğu açıklandı. Bununla birlikte Çin-Kazakistan Öncü Mühendisler Enstitüsü'nün kuruluş anlaşması imzalandı. Bunların yanı sıra bir dizi araştırma işbirliği organının kurulduğu açıklandı.

Çin'in Türkistan ülkeleriyle işbirliği alanı giderek genişlemekte olup, geçen yıl 24 Eylül'de Çin- Türkistan Ülkeleri Yüksek Mahkeme Başkanları Toplantısı da Ürümçi'de gerçekleştirilmişti. Aynı zamanda Çin mahkemeleri, Türkistan ülkeleri mahkeme başkanlarıyla sözde "üç güç", devlet destekli örgütlü suçlar, siber suçlarla mücadele gibi konularda danışma ve işbirliğini derinleştirme, bölgesel güvenlik ve istikrarı koruma konusunda ortak görüştüklerini iddia etmişti. Çin bu kez Türkistan'ın eğitim alanında etkisini artırarak yumuşak gücünü daha da güçlendirme niyetini ortaya çıkardı.

Şu anda Batı ülkelerinde giderek kısıtlanan Konfüçyüs Enstitüleri ve Çince dil kursları Türkistan cumhuriyetlerinde genişletilmektedir. Çin'in yurt dışındaki yumuşak gücünü ve sahte propagandayı artırma işlevindeki Konfüçyüs Enstitüsü'nün resmi web sitesindeki bilgilere göre, şu anda Kazakistan'da beş, Kırgızistan'da dört, Özbekistan'da iki, Tacikistan'da iki Konfüçyüs Enstitüsü bulunmaktadır.

İrfan ÖTKÜR-Türkistan Press

Kaynak: Istiqlalhaber