Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin yeniden ihyası (canlandırılması) davasında başarı sağlanabilmesi için çok yönlü, stratejik ve uzun vadeli bir yaklaşım gereklidir. Aşağıda bu hedefe ulaşılması için önemli adımlar sıralanmıştır:
1. Uluslararası Destek ve Farkındalık
• Diplomasi: Uluslararası toplumun desteğini kazanmak için etkin bir diplomasi yürütülmeli. İnsan hakları ihlalleri, kültürel soykırım ve diğer sorunlar uluslararası platformlara taşınmalı.
• Medyada Görünürlük: Küresel medyada Doğu Türkistan’daki durumun görünürlüğü artırılmalı. Belgeseller, makaleler ve sosyal medya kampanyalarıyla farkındalık oluşturulabilir.
• Sivil Toplum Kuruluşlarıyla İşbirliği: İnsan hakları örgütleri, düşünce kuruluşları ve akademisyenlerle ortak çalışmalar yapılmalı.
2. Birlik ve Örgütlenme
• Diaspora Birliği: Yurt dışında yaşayan Doğu Türkistanlılar arasında birlik sağlanmalı. Ortak bir strateji ve liderlik oluşturulmalı.
• Kurumların Güçlendirilmesi: Doğu Türkistan davasını temsil eden kurumlar güçlendirilmeli ve profesyonel hale getirilmeli.
• Etnik ve Dini Çeşitlilik: Mücadele sadece Uygurlar üzerinden değil, Doğu Türkistan’da yaşayan tüm etnik grupları kapsayacak şekilde organize edilmeli.
3. Hukuki Mücadele
• Uluslararası Mahkemeler: Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ve diğer yargı organlarında Çin halk cumhuriyeti devletinin insan hakları ihlalleriyle ilgili davalar açılmalı.
• Hukuki Belgeler: Çin halk cumhuriyeti devletinin Uygur halkına yönelik uygulamalarının belgelenmesi ve uluslararası hukuka aykırılığının kanıtlanması önemli.
4. Ekonomik ve Teknolojik Güçlenme
• Bağımsız Finansal Kaynaklar: Bağımsızlık mücadelesinin sürdürülebilirliği için finansal kaynaklar oluşturulmalı. Vakıflar, bağış kampanyaları ve iş dünyasından destek alınabilir.
• Teknoloji Kullanımı: Dijital platformlar ve teknolojik araçlar, bilgilendirme ve organizasyon çalışmaları için aktif olarak kullanılmalı.
5. Kültürel ve Tarihsel Kimliğin Korunması
• Kimlik Bilinci: Doğu Türkistan’ın kültürü, dili ve tarihi koruma altına alınmalı. Bu bilincin yeni nesillere aktarılması sağlanmalı.
• Eğitim: Doğu Türkistan’ın bağımsızlık mücadelesini destekleyen eğitim programları ve projeleri geliştirilmelidir.
6. Bölgesel İşbirlikleri
• Türk Dünyası ile İlişkiler: Türkiye ve diğer Türk devletleriyle ilişkiler güçlendirilmelidir. Ortak kültürel ve tarihi bağlar üzerinden işbirliği yapılabilir.
• İslam Dünyası ile Dayanışma: Müslüman ülkelerin desteği kazanılmalı, Doğu Türkistan’daki baskıların İslam dünyasında daha fazla gündeme getirilmesi sağlanmalı.
7. Barışçıl Direniş ve Halk Hareketleri
• Şiddet Karşıtı Strateji: Mücadele, uluslararası desteği kaybetmemek için barışçıl yöntemlerle sürdürülmeli.
• Halk Desteği: Doğu Türkistan içinde ve dışında halkın desteği kazanılmalı, pasif direniş ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı.
8. Uzun Vadeli Strateji
• Sabırlı ve Planlı Olmak: Böyle bir mücadele uzun soluklu olmayı gerektirir. Hedefler kısa, orta ve uzun vadeli olarak planlanmalı.
• Risk Analizi: Çin’in baskı ve manipülasyon politikalarına karşı önceden tedbirler alınmalı.
Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin ihyası için tüm bu adımların koordineli bir şekilde hayata geçirilmesi ve sürdürülebilir bir mücadele planı oluşturulması hayati öneme sahiptir.
Türk Türkü Korursa Tanrı Türkü Korur Kollar.(Erkin Sabit Şavuot)
Erkin Sabit Şavuot
(bilgisayar yüksek mühendisi, araştırmacı yazar)
Uygur federasyonu genel başkanı,
Turan Konfederasyonu genel başkanı,
Ankara meclisi Anadolu birliği genel başkanı yardımcısı,
Uluslararası medya diplomasisi direktörü,
Doğu Türkistan Cumhuriyeti Hükümeti başkanı.
