Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bu ay birçok ülkeyi ziyaret etmesi bekleniyor. Türk medyası bunu haber yaptı. Cumhurbaşkanımızın temmuz ayı ziyaret listesi zaten açıklandı. Bilgilerde RT Erdoğan'ın, 3-4 Temmuz'da Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenecek Şanghay İşbirliği Örgütü Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'ne katılacağı belirtildi. Daha sonra 6 Temmuz'da Şuşa'da düzenlenecek Türk Devletleri Örgütü'ne üye ülkelerin devlet başkanlarının resmi olmayan zirve toplantısına katılacak.

Burada şunu da belirtelim ki Sayın Erdoğan, 9-11 Temmuz'da ABD'nin başkenti Washington'da yapılacak NATO liderleri zirvesine de katılacak.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ilk kez 15 Haziran 2021'de kurtarılan Şuşa şehrini ziyaret ettiğini ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile tarihi Şuşa Deklarasyonu'nu imzaladığını hatırlatmakta fayda var. Bu, Türkiye Cumhurbaşkanı'nın 28 yıllık işgalden sonra kurtarılan Şuşa şehrine ilk ziyaretiydi ve RT Erdoğan, topraklarımızın Ermeni işgalinden kurtarılmasının ardından Karabağ'ı ziyaret eden ilk yabancı ülkenin devlet başkanı oldu. O tarihten sonraki dönemde birçok ülkenin liderleri Karabağ'ı ziyaret etti. Türk lider, sonraki yıllarda havalimanlarının açılış törenlerine de katıldı. RT Erdoğan'ın bu seferki ziyareti Hankendi başta olmak üzere diğer tüm topraklarımızın özgürleştirilmesine denk gelecek. RT Erdoğan ile İ. Aliyev'in Çıdır ovasından Hankendi'ye ilişkin konuşması unutulmadı, liderlerin söylediği gibi Hankendi'de Azerbaycan bayrağı dalgalanıyor. Genel olarak Sayın Erdoğan'ın kale kentte beklenen Türk Zirvesi olan Şuşa'ya bir sonraki ziyaretinden ne beklemeliyiz?

Sahib Memmedov

Sosyal Araştırmalar Merkezi Genel Müdürü Avukat Sahib Memmedov, Yeni Müsavat'a Türkiye'nin sadece bölgesel değil küresel düzeyde de süreçleri etkileme becerisine sahip güçlü ülkelerden biri olduğunu ve etkinlik organizatörleri için de faydalı olduğunu söyledi. Türkiye'ye gelince. Şanghay İşbirliği Örgütü Devlet ve Hükümet Başkanları Zirve toplantısına katılımı bu açıdan önemli değerlendirilmelidir. Türkiye bu örgütün üyesi olmasa da o örgütün diyalog ortağıdır." 

S. Memmedov, Türk Devletleri Teşkilatı'na üye ülkelerin devlet başkanlarının resmi olmayan zirve toplantısının kültür başkentimiz Şuşa'da yapılmasının çok önemli olduğunu belirterek, "Şuşa aynı zamanda birliğin sembolü haline geliyor. Şuşa'da Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu'nun açılması hem gerçekçi hem de önemlidir. Siyasi önemi yanında pratik önemi de vardır. Bu nedenle halihazırda alanlarda inşaat, restorasyon ve iyileştirme çalışmalarında çok sayıda Türk şirketi ve Türk vatandaşı çalışıyor. Gelecekte Türk iş adamlarının işgalden kurtarılan topraklarda faaliyetleri yaygınlaşacaktır. Konsolosluk hizmetinin organizasyonu da onlar için önemli olacak ama ben, kurtarılmış topraklarda, özellikle Şuşa'da kardeş bir ülkenin konsolosluğunun açılmasının da sembolik bir anlamı olduğunu düşünüyorum. İki devlet arasındaki ittifak anlaşması da Şuşa'da imzalandı."

Elhan Şahinoğlu

Atlas Araştırma Merkezi Başkanı siyaset bilimci Elhan Şahinoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bu ayki programının oldukça yoğun olduğunu belirterek, "Son dönemde Türkiye'nin dış politikası ve güvenlik konuları çok önem kazandı. Teorik bilgisiyle her zaman kendini kanıtlayabilen yeni Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da çeşitli yönlerde faaliyetlerini artırdı. Azerbaycan'a, Şuşa'ya bir ziyaret olacak, bu Türk Devletleri Teşkilatının gayri resmi toplantısıdır. Azerbaycan da bu toplantıya çeşitli açılardan büyük önem veriyor. Birinci sebep, böylesine prestijli bir etkinliğin kurtarılmış Şuşa'da yapılıyor olmasıdır. Bu aynı zamanda Türk devletlerinin Azerbaycan'a desteği anlamına da gelmektedir. Azerbaycan ise Türk devletlerinin entegrasyonuna son derece meraklı. Azerbaycan ve Türkiye bu entegrasyonun çekirdeğini oluşturuyor. Orta Asya'daki Türk devletlerinin entegrasyon yönündeki faaliyetlerini artırmaya çalışıyorlar.

Üçüncü önemli etkinliğe dikkat çeken E. Şahinoğlu, Azerbaycan'ın daveti üzerine TDT'nin Şuşa toplantısına Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ersin Tatar'ın da katılacağını belirterek, "Daha önce Azerbaycan'ı ziyaret etmişti ve bir toplantı yapmıştı. İlham Aliyev ile. Bu, Azerbaycan'ın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Türk ailesine katılmasını ve Türk Devletleri Teşkilatı'na üye olmasını istediğini gösteriyor. Bu konu Türkiye ve Azerbaycan'ın iradesine bağlı değildir. Orta Asya'daki Türk devletlerinin de bunu kabul etmesi gerekiyor. Belki hâlâ böyle bir anlaşma yoktur. Yakın gelecekte bu konunun olumlu bir şekilde çözüleceğine inanmak mümkün. Ayrıca Azerbaycan'ın yakın gelecekte Kuzey Kıbrıs'ın bağımsızlığını tanıması da mümkündür. Geçmişte Karabağ sorunumuz olduğu için bu olmuyordu, bazı ülkelerin şantaja maruz kalabiliyorduk. Şimdi Allah'a şükür bu sorunu çözdük."

Muhammed Asadullazadeh

Siyaset bilimci Muhammed Asadullazade, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ülkesini bölgesel bir ülkeden, uluslararası düzeyde belirleyici rol oynayan bir ülkeye dönüştürme yolunda ilerlediğini belirterek, "Türkiye bu doğrultuda oldukça başarılı bir yol kat etti. Ankara hem Batı hem de Doğu ile dengeli ve bağımsız bir politika izleyerek Güney Kafkasya, Orta Doğu ve Orta Asya'da belirleyici bir konum edinmiştir. Türkiye özellikle Türk Devletleri Teşkilatı'nın oluşumunda Azerbaycan ile koordineli çalışmaktadır. ABD, Rusya, Avrupa Birliği ve Çin, Türkiye'nin artan nüfuzuna güveniyor ve Ankara'nın uluslararası düzeyde arabuluculuğunu kabul ediyor. Bu, Sayın Erdoğan'ın kararlı ve ilkeli politikasının sonucudur. Türk devletleri zaten gelişiyor." 

M. Asadullazade, Şuşa'da yapılacak Türk devletleri zirve toplantısının, Sayın Erdoğan'ın bir sonraki Şuşa ziyaretinin ve buradan vereceği mesajların da bölgeyle ilgilenen ülkelere bir mesaj olacağı görüşünde: " Özellikle Fransa'nın Güney Kafkasya'daki militarist politikası ve Ermenistan'ı silahlandırması barışı engellemektedir. Susha, Kafkasya'nın huzurlu bir şehridir ve bölgesel açıdan önemli bir şehir statüsünü almaktadır. Buradan verilecek mesajlar Güney Kafkasya'da siyasi düzenin hangi yönde devam edeceğini gösterecektir. Sayın Erdoğan'ın Şuşa ziyareti özel siyasi ilginin odağında olacak. Mesajları Ermenistan, İran, Rusya ve Fransa alacak. Türkiye'nin Türk devletleri teşkilatını daha da geliştirerek uluslararası düzeyde yeni ve güçlü bir teşkilata dönüştürme yolunda adımlar atacağı mesajını verecek. Batı, Orta Asya'daki Türk devletleriyle işbirliği yapmak istiyor. Bu ülkeler Türkiye ile aynı organizasyon içerisindedir ve süreçte aynı adımları atacaktır. Buradan bakıldığında Batı ve Rusya'nın Türkiye ile hesaplaşmak zorunda kalacağı görülüyor. Şuşa şehri dünya siyasetine yön verecek bir şehir statüsüne kavuşuyor. 30 yıldır işgal altında olan ve vekalet savaşının esiri olan Şuşa, artık kararların alındığı bir şehir haline geldi. Buradan alınacak kararlar ve Sayın Erdoğan'ın mesajları Ermenistan'da soğuk rüzgarlar ve psikolojik şok yaratacaktır."

E. PAŞASOY