Ermenistan Parlamentosu Başkanı Alen Simonyan, kuzeyden sınırlandırma ve sınırlandırma devam ederse Azerbaycan'ın yerleşim bölgelerinin teslim edilip edilmeyeceği sorusuna yanıt verirken bu düşünceleri dile getirdi. "Enklavların tartışılmasında bir sorun görmüyoruz, bir sorun yok. Bu tartışmanın herhangi bir aşamada başlatılmasında bir sakınca görmüyoruz. Bunun bizi endişelendiren veya endişelendirmesi gereken bir gündem meselesi olduğunu düşünmüyoruz" dedi.
Simonyan, tüm bu alanlarla ilgili hukuki belgelere sahip olmanın önemli olduğunu kaydetti. Ancak sınırların sınırlandırılmasına ilişkin ikili olarak imzalanıp onaylanan belgede enklav meselesinin bulunmadığını iddia etti. Konuşmacı ayrıca sınırlamanın kuzeyden güneye doğru devam edeceğini de sözlerine ekledi. Ermenistan'ın Azerbaycan'a iade etmesi gereken 4 bölge var. Sofulu, Barkhudarlı, Yukhari Eskipara (Kazak) ve Karki (Nahçıvan) köylerinden bahsediyoruz.
"Sınır sınırlama ve sınırlama süreci çerçevesinde Ermenistan'ın Tavuş bölgesindeki yeni bölgelerin Azerbaycan'a devredilmesi bekleniyor." Ermeni yayını "Hraparak" böyle yazdı. Yayına konuşan Tavuş sınırındaki Kirants köyü sakini Andranik Nazaryan, süreç çerçevesinde Kirants-Voskepar bölgesinde yeni topraklar verilmesi için hazırlıkların yapıldığını söyledi: "Burada bahsettiğimiz şey şu: Bizim için stratejik öneme sahip olan sözde "Altın Üçgen". O bölgedeki topraklar Azerbaycan'a devredilirse oradan geçen doğalgaz boru hattı da Bakü'nün kontrolüne girecek. Geçtiğimiz yıl yaşanan sınır belirleme sürecinde "Vatan İçin Tavus Kuşu" hareketinin katılımcıları oldukça aktif davranarak buna karşı çıktılar. Nüfus şu anda bile kararlı, boş durmak istemiyor, protesto etmeye, mücadele etmeye çalışıyor. Ancak çok ciddi bir liderlik sorunumuz var, mücadeleyi yürütecek kimse yok."
A. Nazaryan hangi bölgelerin teslim için hazırlandığını açıklamasa da, bunların Azerbaycan'a ait yerleşim bölgeleri (Sofulu, Barkhudarlı ve Yukhari Eskipara köyleri) olduğu varsayılıyor. Geçen yıl gerçekleştirilen sınır belirleme çalışmaları kapsamında Gazag'ın Aşağı Eskipara, Baganis Ayrim, Kheyrimli ve Kızılhacılı köyleri Azerbaycan'a devredildi. Ayrıca Kirants köyünden başlayarak sınır duvarı örülerek köyün yarısının Azerbaycan'ın, yarısının da Ermenistan'ın kontrolünde olduğu doğrulandı.
Hatırlatalım ki, 16 Ocak'ta Azerbaycan-Ermenistan sınırında Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev ve Ermenistan Başbakan Yardımcısı Mher Grigoryan başkanlığında Azerbaycan ile Ermenistan Arası Sınırın Sınırlandırılmasına İlişkin Devlet Komisyonu kuruldu. ve Ermenistan ile Ermenistan-Azerbaycan Arasındaki Devlet Sınırının Sınırlandırılması ve Sınır Güvenliği Konularına İlişkin Komisyon'un on birinci toplantısı gerçekleştirildi.
Toplantıda taraflar, bir sonraki aşamada sınırlandırma çalışmalarının uygulanması için sınır hattındaki alanların/bölümlerin sırasının belirlenmesi ve kompleksin kuzey bölgesinden başlayarak sınır hattına ilişkin çalışmaların yapılması konusunda görüş alışverişinde bulunmaya devam etti. Devlet sınırının sınırlandırılmasında, güney yönünde Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan sınırlarının buluşma noktasından, kuzeyden güneye doğru Azerbaycan ve Ermenistan ile İran arasındaki sınırın başlaması konusunda anlaştılar.
Sınırlandırma süreci çerçevesinde Kazak'ın 3. bölgesi ve Nahçıvan'ın Karki köyü ne zaman Azerbaycan'a iade edilebilir?
Sona Aliyeva: "Bu konuda da süreyi uzatmak istiyorlar"
Eski milletvekili, siyasi analist Sona Aliyeva, Ermeni tarafının bu fikirlerle aslında süreyi uzattığını kaydetti: "Ermenistan Parlamentosu Başkanı Alen Simonyan, Erivan'ın Azerbaycan'ın halen kontrol altında olan 4 köyünün iadesi konusunda herhangi bir sorun görmediğini söylüyor. işgalci ülkenin İlk bakışta Ermenistan'ın işgal altındaki köylerimizi geri vermek istediği anlaşılıyor. Ama alt kata baktığımızda komşularımızın da bu konuda süreyi uzatmak istediklerini görüyoruz. Sınırlandırma ve sınır belirleme çalışması yapılması gerektiğini söylüyorlar. Bu da uzun vadeli bir süreç ve yıllar süren bir konu. Ayrıca Sofulu, Barhudarlı, Yukhari Eskipara (Kazak) ve Kerki (Nahçıvan) köylerinin Azerbaycan'a iadesine ilişkin de, "Sınırın sınırlandırılmasına ilişkin ikili olarak imzalanıp onaylanan belgede yerleşim bölgesi meselesi yer almıyor" iddiasında bulundu. ". Bu cümlede İrevan'ın hâlâ Azerbaycan'a karşı toprak talebinde bulunduğunu görmek mümkün. Aynı zamanda bu köyler Sovyet döneminde Bakü'nün ve Azerbaycan'ın resmi izni olmadan verilmiştir. Simonyan'ın bahsettiği belgede toprak bütünlüğünün karşılıklı tanınması konusu ön planda yer alıyor. Bu nedenle Azerbaycan toprağı olarak bilinen tüm yerleşim ve meraların ülkemize iade edilmesi gerekmektedir. Ermenistan bunu ne kadar erken yaparsa o kadar iyi olur. Azerbaycan'ın sabrı tükenmez. Bu Erivan için pahalıya mal olabilir. Üstelik Ermenistan'ın bu köylerin işgali nedeniyle tazminat ödemesi gerekiyor. Bu köyler Karabağ bölgesinden yüzlerce kilometre uzaktadır ve Erivan hiçbir durumda işgalin tazminat sorumluluğunu üzerine alamaz."
Elshan Mustafayev: "Sürecin yeniden başlatılması ona umut veriyor..."
AMIP'in uluslararası ilişkilerden sorumlu başkan yardımcısı Elşan Mustafayev, bu konunun acilen üzerinde mutabakata varılması gerektiğine dikkat çekti: "Ermenistan-Azerbaycan sınırının Gazah bölgesi yönündeki 12 km'lik bölümünün sınırlandırılmasının ardından süreç neredeyse durdu ve ikili komisyon toplantıları hakkında bilgi yoktu. Sürecin yeniden açılması, tarafların sınırlandırma sürecinin devamı konusunda pratik çalışmalara devam edebilecekleri umudunu veriyor. Aslında burada sorunu yaratan ve kendisi için stratejik gördüğü, aslında Azerbaycan'a ait olan toprakların geri verilmesini istemeyen Ermeni tarafıydı. Ermenistan-Azerbaycan sınırı yaklaşık 1000 km kadar uzanıyor ve bu sınırın her metresinin belirlenmesi önemli bir durum. Ancak sınırın tamamındaki sınırlandırma süreci kolay olmayacak gibi görünüyor. İlk aşamada her iki tarafın anlaşmasında sorun yaratmayan sınır kısımlarının bir an önce sınırlandırılması gerektiğine inanıyorum. Üzerinde mutabakata varılamayan alanlar, daha fazla tartışma ve belgeleme yoluyla çözülebilir. Yani sorunlu alanlara karar vermek uzun zaman alabilir. Bildiğim kadarıyla sınırda bu tür çok fazla alan yok. Yani 1000 kilometrelik sınır hattının küçük bir kısmını kapsıyor. Bu nedenle ciddi ihtilaflara konu olmayan bölgelerin hızla sınırlandırılması üzerinde anlaşmaya varılıp sınırlandırılabilir. Böyle bir durumda Ermenistan'ın yeniden kıvranması, sınırlandırma müzakerelerine katılmanın resmi Erivan için zaman kazanmanın bir yolu olduğu anlamına gelebilir. Bu durum kesinlikle Azerbaycan'ı tatmin etmeyecektir, sorunun çözümü için alternatif yöntemlere başvurma hakkını kullanalım. Şu anda Ermenistan tarafından kontrol edilen bölgelere gelince, bu bölgelerin sınırlandırılması ve sınırlandırılması paralel olarak gerçekleştirilmelidir. Yani en azından bu köylerin topraklarının sınırları belirlenmeli, üzerinde anlaşmaya varılmalı ve topraklarımızın Ermenistan sınırları içinde varlığı teyit edilmelidir. Bu toprakların Azerbaycan'a iade edilmesinin yolları ve yöntemleri daha sonra tartışılabilir. Çünkü yerleşim yerlerinin iade süreci daha zordur. Yani eğer geri dönerlerse bir şekilde Azerbaycan'ın ana kesimiyle irtibatları sağlanacak, değilse de ilişkilerin nasıl sürdürüleceği konusunda ciddi çalışmalar yapılması gerekiyor. Hatta toprak değişimi fikrini ortaya atanlar bile var. Onun için öncelikle enklavlarımızın sınırlarını acilen belirleyip üzerinde mutabakata varmak gerekiyor ki zamanı geldiğinde sorun yaşanmasın."
Cavanşir Abbaslı
