Hizbullah ne zaman kuruldu? 1982 yılında Siyonist İsrail rejiminin Lübnan işgali sırasında kurulan Hizbullah, İslam doktrinine dayanan bir direniş hareketidir. Kuruluşu, ideolojisi ve tarihsel bağlamı hakkında detaylı bilgi için hemen okuyun!
Hizbullah, Batı Asya’da faaliyet gösteren bir direniş gücü olarak, özellikle Lübnan’daki etkinliğiyle bilinir. 1980'li yıllarda kurulan bu direniş gücü, siyasi ve askeri yapısıyla bölgedeki en etkili aktörlerden biri haline gelmiştir. Bu yazıda, Hizbullah'ın kuruluş tarihine, ideolojik yapısına, Hizbullah sözcüğünün anlamına ve bu direniş gücünün tarihsel bağlamını ele alıyoruz.
Lübnan merkezli Şii direniş gücü Hizbullah’ın kuruluşuna ilişkin tarihsel bilgiler farklılık göstermektedir. Kimi kaynaklar, bu hareketin 1982 yılında İsrail’in Lübnan’ı işgali sırasında kurulduğunu, kimileri ise 1985 yılında resmi olarak örgütlendiğini öne sürmektedir. Ancak genel kanaat, Hizbullah’ın, İsrail’e karşı direniş amacıyla 1982 yılında bir araya gelen farklı yapıların ortak hareketiyle ortaya çıktığı, 1985 yılında ise resmi olarak varlığını ilan ettiği yönündedir.
Hizbullah’ın temelini, Mazlumların Hareketi (Emel), İslami Cihad ve Fetih Hareketi’nin Ebu Cihad kanadından gelen isimlerin yanı sıra bazı önemli İslam alimlerin de arasında bulunduğu bireyler oluşturmuştur. İran İslam Devrimi’nden doğrudan etkilenen bu direniş gücü, Lübnan’da emperyalizme ve Siyonizm’e karşı koymayı amaçlayan bir hareket olarak şekillenmiştir.
Aksa Tufanı’ndan sonra tek bir gün dahi Filistin ve Filistinli direnişçileri yalnız bırakmayan Hizbullah’ın, Genel Sekreteri Şehit Seyyid Hasan Nasrallah’ın şehadet haberinden sonra Hizbullah’ın kuruluş tarihi ve geçmişi kamuoyunda tekrar merak konusu olmuştu. Hizbullah, 1982 yılında İsrail’in Lübnan’a düzenlediği işgalci saldırılar sonrasında, Devrim Muhafızları’nın desteği ve çeşitli İslami cihat gruplarının katılımıyla kuruldu. 1983 yılında, İsrail’in Beyrut’un güney çevresinden çekilmesini sağlayarak ilk büyük başarısını elde etti. Bu gelişmelerin ardından, hareket 1984 yılının sonlarında faaliyetlerini kamuoyu önünde yürütmeye başladı. Nihayetinde, 1985 yılında Hizbullah ismiyle resmi olarak varlığını ilan etti.
"Hizbullah" sözcüğü, Arapça "hizb" (topluluk) ve "Allah" kelimelerinden oluşur ve "Allah'ın topluğuğu" veya "Allah'ın Taraftarları" anlamına gelir. Hizbullah kelimesinin anlamı Allah’a bağlı ve O’nun yolunda hareket edenlere işaret etmektedir.
Kur’an’daki bu bağlam, "Hizbullah" kelimesinin zafer ve üstünlüğü temsil eden bir topluluğa işaret ettiğini göstermektedir. Bu nedenle, modern dönemde bu isimle anılan gruplar, kendilerini dini bir davaya adanmış bir topluluk olarak tanımlamıştır. "Hizbullah", hem manevi bir bağlılığı hem de mücadele ruhunu yansıtan güçlü bir ifade olarak kullanılmaktadır.
Hizbullah, İran İslam Cumhuriyeti’nin kurucusu İmam Humeyni’nin (r.a.) ideolojisinden beslenmiştir. Hareket, İslami değerlere bağlı kalarak emperyalist güçlere ve İsrail’e karşı direnişi merkezine almıştır. Sadece askeri bir yapı olarak kalmayan Hizbullah, zamanla siyasi ve sosyal bir organizasyona dönüşerek Lübnan’da geniş bir toplumsal tabana sahip olmuştur.
Hizbullah’ın İsrail’e karşı gerçekleştirdiği en dikkat çekici ilk eylem, 1982 yılında Ahmed Kasir’in düzenlediği şehadet operasyonudur. Sur kentindeki İsrail askeri valilik binasını hedef alan bu saldırıda, 9 İsrail askeri etkisiz hale getirildi. Bu eylem, İsrail üzerinde büyük bir şok etkisi yaratmış ve direnişin kararlılığını tüm dünyaya göstermiştir. Operasyonun sorumluluğu, Hizbullah tarafından 1985 yılında açıklanmıştı.
Ahmed Kasir’in şehadet eyleminden sonra Hizbullah, 1983 yılı boyunca düzenlediği operasyonlarla İsrail’in Beyrut, Bint Cbeyl ve Güney Lübnan’dan çekilmesini sağlamıştır. 1984 yılında Şeyh Ragıp Harb’in şehadeti ise direnişin toplumsal gücünü artırmıştır. Harb, camileri direnişin merkezine dönüştürerek halkı seferber etmiş ve bu süreçte Seyyid Abbas Musevi ile Şeyh Subhi Tufeyli, hareketin siyasi ve askeri organizasyonunu daha da geliştirmiştir.
Hizbullah, bu süreçte yalnızca askeri bir güç olmaktan çıkmış, Lübnan toplumunun her kesiminde etkili olan bir direniş hareketine dönüşmüştür. İsrail’in varlığına karşı yürütülen mücadelede kararlılıkla hareket eden Hizbullah, günümüzde de bölgedeki en güçlü direniş güçlerinden biri olarak varlığını sürdürmektedir.
1985 yılının Şubat ayında yayımlanan ilk resmi bildiride, Hizbullah’ın ideolojik temelleri ve stratejik hedefleri açık bir şekilde dile getirildi. Bildiride, Lübnan’ın sorunlarına yönelik çözüm önerisi olarak bir “İslam Cumhuriyeti”nin kurulması gerektiği vurgulandı. Bu yönetim modelinin, tüm vatandaşlar için eşitlik ve adalet sağlayabileceği ifade edildi.
Hizbullah, Batı emperyalizmiyle mücadeleyi temel hedeflerinden biri olarak belirledi. Amerikan ve Fransız güçleri ile bu güçlerin desteklediği örgütlerin Lübnan’dan tamamen çekilmesi için her türlü çabanın gösterileceği belirtildi.
Hizbullah’ın en önemli önceliği ise İsrail ile mücadele olarak belirlendi. Bu hedef, yalnızca İsrail askerlerinin Lübnan topraklarından çıkmasını değil, aynı zamanda İsrail terör devletinin tamamen ortadan kaldırılmasını kapsıyordu. Hareket, Kudüs üzerinde İslami bir yönetim kurulmasını nihai amaç olarak gördüğünü ifade etti.
Hizbullah Genel Sekreteri Şehit Seyyid Hasan Nasrallah’ın Siyonist İsrail rejimi tarafından şehit edilmesinin ardından Hizbullah’ın Siyonist İsrail rejimine karşı saldırıları daha güçlü bir şekilde devam etti. Siyonist İsrail rejimi savaş öncesi belirlediği hedeflere ulaşamayınca ateşkesi kabul etmek durumunda kalmıştı. Direniş cephesinin ayrılmaz bir parçası olan Hizbullah’ın önümüzdeki dönemde bölgedeki etkinliğinin artması bekleniyor.
