Güney Azerbaycan’ın Tebriz şehrinde yaşayan bir Türk aile, 19 ay süren zorlu bir hukuk mücadelesinin ardından, çocuklarına “Alpay” ismiyle kimlik belgesi almayı başardı. Aile, başlangıçta çocuklarına "Volkan" ismini vermek istemiş, ancak Tebriz Nüfus Müdürlüğü, bu ismi "yabancı" kabul ederek kayıttan geçirmeyi reddetmişti. Bunun üzerine aile, hem Tebriz Genel ve Hukuki Mahkemesi'ne hem de Doğu Azerbaycan Temyiz Mahkemesi'ne itirazda bulundu ancak her iki başvuru da reddedildi.
Bu süreçte çocuk, kimlik belgesi olmadan bir yaşını doldurdu. Aile, uzun mücadeleler sonucunda çocuğunun adını "Alpay" olarak değiştirmek zorunda kaldı ve nihayet bu isimle kimlik belgesi alabildi. Ancak bu olay, İran’daki Türk ailelerinin çocuklarına Türkçe isim verme konusunda karşılaştığı engelleri bir kez daha ortaya koydu. Pek çok aile, benzer süreçlerin getirdiği zorluklar nedeniyle, seçtikleri Türkçe isimlerden vazgeçmek zorunda kalıyor.
Bu zorlukların başında, çocukların kimlik belgesi olmadan sağlık hizmetlerinden yararlanamaması geliyor. Kimliği olmayan çocuklar, hastanelerde tedavi olamıyor veya sigorta masraflarını karşılamıyor, bu da ciddi sağlık risklerine yol açıyor. Bazı aileler, bu nedenle çocuklarına kimlikte farklı bir isim veriyor, ancak aile içinde kendi seçtikleri isimle çağırıyor.
İran’da isim değiştirmek isteyen kişiler de benzer zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Türkçe isim seçmek isteyenler ve eski isimleri dini bir isim olanlar da, bu isimlerini değiştirmekte büyük zorluklar yaşıyorlar. Bu durum, İran’da Türk kimliğinin korunması ve yaşatılması önünde büyük bir engel teşkil ediyor.
İran’da yaşayan Türkler, temel insan haklarından biri olan isim seçme özgürlüğünü dahi kullanmakta ciddi sıkıntılarla karşı karşıya kalıyor. Asimilasyon politikaları ve kültürel baskılar, İran Türklerinin kimliklerini ve dillerini koruma mücadelesini daha da zorlaştırıyor.
Ali Hamzehzadeh