MHP Antalya Milletvekili Hilmi Durgun, Çiftçinin Sorunlarına Dikkat Çekti

MHP’li Durgun: “Çiftçi Zararına Üretiyor, Tarım Stratejik Bir Milli Güvenlik Meselesidir”

MHP Antalya Milletvekili Hilmi Durgun, TBMM Genel Kurulu’nda 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi görüşmeleri kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesi üzerine yaptığı konuşmada, çiftçilerin artan maliyetler ve düşen ürün fiyatları nedeniyle ciddi bir geçim mücadelesi verdiğini vurguladı.

Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz alan Durgun, tarımın Türkiye’nin stratejik üstünlük alanı olduğuna dikkat çekerek, “Tarım sadece bir ekonomik faaliyet değil, milli güvenlik meselesidir” dedi.

MHP Antalya Milletvekili Hilmi Durgun’un, TBMM’de yaptığı çiftçi sorunlarıyla ilgili konuşması;

Sayın Başkan, Değerli Milletvekilleri,

2026 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi İle 2024 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifinin Tarım Ve Orman Bakanlığı ile bağlı kuruluşlar üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım. Genel Kurulu ve ekranları başında bizleri izleyen büyük Türk Milletini saygı ile selamlıyorum.

Değerli Milletvekilleri,

Bugün burada sadece bütçeyi değil, yüce bir milletin alın terini, köylümüzün umudunu, üreticimizin çabasını, vatan toprağımızın geleceğini, atanamayan birçok genç mühendisimizin beklentisini konuşmak için söz almış bulunmaktayım.

Genel Başkanımız Sayın Devlet Bahçeli Beyefendinin ifadeleri ile, Türkiye’nin stratejik ve mukayeseli üstünlüğü tarımdır, tarım toprağın dilidir. Geleceğin dünyasının tesisi tarım-sanayi entegrasyonu ile tarımsal ürünler için uygun pazarlar oluşturulmasından geçmektedir.

Bu bilinç ve düşünce ile cennet vatanımız Türkiye’de dört mevsim üretim yapılabilmesini sağlayan örtü altı yetiştiriciliğinin tarımda ne kadar stratejik bir öneme haiz olduğu unutulmamalıdır. Küresel ısınma, iklim değişikliği, kuraklık ve artan nüfusun olumsuz etkileri karşısında sürdürülebilir gıda arzının garantisi, örtü altı yetiştiriciliğidir.

Değerli Milletvekilleri,

Ülkemizde "turfandacılık" olarak adlandırdığımız örtü altı yetiştiriciliğinin yüzde 50'si tarımın başkenti olan Antalya'da gerçekleştirilmektedir. Burada da en büyük pay yüzde 50 ile domates ve sırasıyla salatalık, biber, karpuz, patlıcan ve diğerleridir. Ancak sabahın erken saatlerinden akşamın geç saatlerine kadar emeğinin peşinde olan çiftçilerimizin yüzü gülmemektedir. Bugün ortalama olarak bir kilogram domatesin toptancı halinde çiftçiden alım fiyatı yine bir kilogram domatesin güncel üretim maliyetinin altındadır.

Ayrıca, geçtiğimiz yıldan bugüne kadar olan süreçte "tarımsal girdiler" olarak adlandırdığımız tohum, fide, ilaç, naylon, gübre, işçilik ve mazot gibi etkenlerin fiyatı ortalama yüzde 50 oranında artmışken toptancı halinde çiftçinin ürününün satış fiyatı yine geçen sene bugünlere göre neredeyse yarı yarıya düşmüştür.

Bu durumda çiftçilerimiz mahsullerini maliyetlerinin çok altında zararına satmak mecburiyetinde kalmaktadırlar. Özellikle, Antalya başta olmak üzere, tarımsal faaliyetlerin sürdürebilirliğinin artırılması, örtü altı yetiştiriciliğinin daha fazla desteklenmesi ve çiftçinin gelir istikrarının sağlanması elzemdir.

Değerli Milletvekilleri,

Yaş sebze meyve ihracatımızda yaşanan düşüş de tüm tarım paydaşlarını olumsuz olarak etkilemektedir. Bu sebeple Türkiye, hiçbir dış pazara bağımlı olmadan kendi üreticisini koruyacak yeni ihracat kapıları aralamalı, dost ve müttefik ülkelerle ticaret hacmini artırmalıdır. Ürünlerimizin dünyada hak ettiği değeri bulması için; ihracat destek mekanizmalarımızın ve milli tarım stratejimizin dış baskılara karşı daha da güçlendirilmesi zaruridir.

İhracat demişken, sınır kapılarında pestisit kalıntısı ve farklı sebeplerden dolayı geri bildirim aldığımız ürünlerden bahsederek, basın veya sosyal medya aracılığı ile bir bardak suda nasıl fırtınalar koparıldığından söz etmek istiyorum.

Türkiye yaş sebze ve meyve ihracatının %35 ini Bağımsız Devletler topluluğuna (Rusya, Ukrayna ve Belarus), %32 sini Avrupa Birliğine, %24 ünü de Orta Doğu ülkelerine yapmaktadır. En çok ihraç ettiğimiz ürünler ise miktarlarına göre sırasıyla domates, biber ve kirazdır.

Ülkemizde ki bitki koruma ürünleri yani zirai ilaçlarda, dolayısıyla hem Avrupa birliğinde hem de G8 ülkelerinde ki ruhsatlandırma kriterlerine göre yapılmaktadır. Ayrıca; ülkemizde ki maksimum pestisit kalıntı değeri yani maksimum rezidü limiti kısaca MRL değerleri de Avrupa birliği ile birebir aynıdır.

İhracatımızın %90 nını gerçekleştirdiğimiz ülkelerinde; beslenme ve tüketim alışkanlıklarına göre ayrı ayrı pestisit maksimum rezidü limitleri (mrl) vardır. Mesela; Tebuconazole etken maddesinin kullanıldığı nar, eğer Avrupa birliğine ihraç edilirse 0.01ppm kabul edilen mrl değeri, Rusya’ya ihraç edilirse tam 30 kat daha fazla olan 0.3 ppm olarak kabul edilmektedir. Yani analizde 0.02 ppm çıkan bir değer, Avrupa tarafından kalıntı sayılırken, Rusya tarafından kalıntı olarak değerlendirilmemektedir.

Ayrıca Avrupa Birliği sıklıkla mrl değerlerini değiştirerek, geri bildirimlere neden olmaktadır.

Mesela pyridaben etken maddesi için biberde 0.5 ppm olan mrl değerini, 2019 yılında tam 50 kat azaltarak 0.01 e düşürdü ve 65 adet geri bildirime neden oldu. Aynı Avrupa Birliği aynı etken maddenin biberde ki mrl değerini 2020 yılında 30 kat arttırarak 0.3 ppm e çıkardı ve şu an hiç geri bildirim almıyoruz.

Özetle bu bilgiler ışığında; 2024 yılında ülkemizden 4.6 milyon ton yaş sebze meyve ihracatı yapılmış ve sadece 4.8 bin tonu yani yaklaşık binde biri geri dönmüştür. Yani bin tırdan sadece bir tır geri dönmüştür. Dönen her tır da pestisit kalıntısındandır diyemeyiz. Çünkü ticari anlaşmazlıklar, kalite ve belge eksikliği gibi nedenlerden de geri dönüşler oluyor. Bu oran tüm ülkeler tarafından kabul edilen düşük bir miktardır. Avrupa Gıda Güvenliği otoritesi EFSA, Türkiye ile ilgili ciddi bir tehdidin olmadığını da açıkça ifade etmektedir.

Bu istatistikler, ihraç edilen ürün miktarına göre, geri bildirim alan ürün miktarının yani binde birin, basın ve sosyal medya haberlerinin aksine çok düşük seviyelerde olduğunu göstermektedir.

Ayrıca pestisit kalıntısı sebebiyle geri bildirim alan ürünler de gümrükte imha edilmektedir. İç pazarımızdaki uygulamalarda da MRL değerlerimiz, Avrupa Birliği mevzuatına göre yapılmakta, seradan hale, son tüketici ile buluşuncaya kadar analiz ve denetimler sıkı bir şekilde uygulanmaktadır.

Bununla birlikte; tarımsal üretimde biyolojik mücadele yöntemleri ile de hastalık ve zararlılara karşı önlem alınmaktadır. Turunçgil üretim alanlarının %10’unda, toplam örtü altı üretim alanlarının %25’inde biyolojik yöntemler kullanılmaktadır. Antalya’nın batı ilçelerinde ise bu oran %50 civarındadır.

Hem bu sıkı denetimler hem de biyolojik mücadele aracılığı ile; ülkemizdeki pestisit kullanım oranı yıllar içerisinde düşüş göstermiş, Avrupa Birliği ortalaması hektar başına 3,2 kg iken ülkemizde bu rakam 2,2 kg olarak, dünya ortalamasına eşittir.

Dolayısıyla; bu tarz haberlerle hem çiftçimizin emeği değersizleştirilmemeli hem de vatandaşlarımız endişe ve tedirginliğe kapılmadan, Türk çiftçisinin yüksek kalite ve standartlarda yetiştirmekte olduğu, komisyoncularımız ve tüccarlarımız aracılığıyla güvenli bir şekilde piyasaya arz edilen ürünler, gönül rahatlığıyla tüketilmelidir.

Değerli Milletvekilleri,

Tarım sektöründe önemli ve kronik bir diğer sorun ise yaş meyve sebzenin tarladan sofraya uzanan tedarik zincirinde bir yılı bulan vadeli tahsilat sistemidir. Bu uygulama hem çiftçimizin hem de tarımsal girdileri sağlayan şirketlerimizin nakit akışını bozmakta, bilançoları sarsmakta ve finansman maliyetlerini tüketiciye kadar yansıtmaktadır.

Öte yandan, tedarik zincirinde gecikmiş tahsilatlar yetmezmiş gibi, üreticilerimiz ve tarımsal girdi sağlayan firmalarımız karşılıksız çekler ve ödenmeyen senetler nedeniyle de büyük mağduriyetler yaşamaktadırlar.

Karşılıksız her çek, ödenmeyen her senet, bir işletmeyi batırmakla kalmıyor, çalışanından tedarikçisine kadar tüm paydaşları zincirleme bir ekonomik sıkıntıya sürüklüyor.

Liderimiz Sayın Devlet Bahçeli Beyefendinin de söylemiş olduğu gibi, kredi ekip borç biçmek geride kalmalıdır. Türk çiftçisi hak ettiği seviyelere ulaştırılmalıdır. Türkiye buna muktedirdir.

Değerli Milletvekilleri,

Türkiye'deki su kaynaklarının yüzde 70'inden fazlası tarımsal faaliyetlerde kullanılmaktadır.

Bunun da büyük bir kısmı açık kanallarla taşınmakta, taşınma esnasında buharlaşma nedeniyle suyun yüzde 25-30'luk kısmını maalesef kaybetmekteyiz. Bu konu ile ilgili olarak Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sn. Cevdet Yılmaz bey, 2026 bütçe sunuş konuşmasında; tarım sektörü yatırım ödenekleri için 190 milyar lira ayrıldığını, bunun 122 milyar lirasını tarımsal sulama yatırımları olduğunu, 2026 yatırımları ile 64 bin hektar alanın ilk kez suya kavuşacağını, 14 bin hektar alanın ise açık kanal sisteminden kapalı boru sistemine yani basınçlı modern şebekelere dönüşeceğini ifade etmesi memnuniyet vericidir.

Ancak hâl böyleyken hâlihazırdaki yer altı sularımızla da ilgili olarak, kayıt dışı sondajlarımızın sayısının bir hayli fazla olduğu görülmektedir. Burada da Yeraltı Suları Kanunu'nu etkin bir şekilde uygulanarak ilgili kurumların kayıtlarının hızla güncellenmesi, kayıt dışı kuyuların sayaçlandırılması ve gereksiz kullanımın önüne geçilerek, su stresi yaşayan bir ülke olarak rezervlerimizin güçlendirilmesi gerekmektedir.

Değerli Milletvekilleri,

Orman Genel Müdürlüğünün yürüttüğü çalışmalar hem ormanlarımızın korunması hem de orman köylerimizin sosyal ve ekonomik gelişimi açısından hayati öneme haizdir. Bilindiği üzere, 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 2/B uygulamaları uzun yıllardır ülkemizin gündeminden düşmemektedir. Orman Genel Müdürlüğü kadastro komisyonlarınca, bilim ve fen bakımından 1981’den önce orman vasfını kaybetmiş olduğu tespit edilen arazilerin belirlenmesi ve 2/B sahalarının düzenlenmesi konusunda bir çalışma yürütmüştür. Bu çalışmalar sayesinde orman vasfını yitirmiş yaklaşık 650 bin hektar alan orman sınırları dışına çıkarılmıştır.

Ancak yetersizliklerde söz konusudur. 2B arazisi kullanım kadastrosu çalışması yapılacak en yoğun iller arasında seçim bölgem olan Antalya başta olmak üzere birçok ilde ciddi sorunlar yaşanmakta ve mağduriyetlerde oluşmaktadır.

Orman Genel Müdürlüğümüz çalışmalarına biraz daha hız vererek, 2026 yılı sonuna kadar 2/B çalışmalarını tamamlayıp, vatandaşlarımızın yıllardır üzerinde emek verdikleri topraklarda hak sahibi olabilmelerini, mülkiyetlerini sahiplenebilmelerini, tarımsal faaliyetlerini güvenle sürdürebilmelerini ve tarımsal desteklerden de faydalanabilmelerini sağlamalıdır.

Değerli Milletvekilleri,

Ülkemizde doğaya saygı içinde ve kanunlarımıza bağlı bir biçimde avcılık faaliyeti sürdüren yüzbinlerce vatandaşımız bazı sorunlar ile mücadele etmekte ve bizlerden çözüm önerileri beklemektedirler.

AVBİS, yani av yönetim bilgi sistemi, avcılarımızın kayıt altına alınması, avcılığa ilişkin istatistiki verilerin sağlıklı biçimde toplanması ve avlaklarda belirlenen kotaların hızlı, şeffaf ve güvenli bir şekilde alınabilmesi amacıyla geliştirilmiş bir yazılım alt yapısıdır. Ancak bu sistem geldiğimiz aşamada yetersiz kalmakta ve mağduriyetler oluşturmaktadır. Teknolojinin hızla değişen ve gelişen yapısına paralel olarak AVBİS’in altyapısında da güncellemeler yapılmalı, gerekli bütçe ve personel imkânları sağlanmalıdır.

Değerli Milletvekilleri,

Sözlerime son verirken; bugün ülkemizin dört bir yanında atanamayan binlerce ziraat mühendisi meslektaşım ve gıda mühendisi arkadaşımızın kademeli olarak atamalarının yapılmasını,

Çiftçilerimizin primlerini ödeyerek emekli olabilmeleri için SGK primlerinin daha ödenebilir seviyeye çekilmesini ve halen 9.000 olan prim ödeme gün sayısının 7.200 güne düşürülerek diğer sigortalılarla prim gün sayısının eşitlenmesi hususlarını ifade ederek,

2026 Yılı Tarım Ve Orman Bakanlığı bütçesinin ülkemiz, milletimiz ve üreticilerimiz için hayırlara vesile olmasını diliyor, bu vesile ile gazi meclisimizi, büyük Türk milletini ve hassaten Antalyalı hemşerilerimi saygıyla selamlıyorum.

Mehmet ALPTEKİN