Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, gazeteci Reşid Daneşcuyi'ye Türkçe verdiği röportajda, İran'daki Türklerin haklarının korunması ve geliştirilmesi yönünde önemli mesajlar verdi. Pezeşkiyan, anadilde eğitimin anayasal bir hak olduğunu vurgulayarak, "Anayasamızın 15. maddesi gereği Türk dilinin öğretilmesi ve kullanılması bir haktır ve bu hakkın tam anlamıyla uygulanması için çalışacağız" dedi. Ayrıca, Urmiye Gölü'nün kurtarılması için mevcut 27 projenin kararlılıkla sürdürüleceğini ve Azerbaycan bölgesindeki madenlerin, özellikle Süngün bakır madeni ve altın madenlerinin, bölge halkının yararına olacak şekilde yönetileceğini ifade etti.
Pezeşkiyan, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde özellikle Türk nüfusun yoğun olduğu bölgelerden büyük destek almıştı. Tebrizin eski millet vekili olan Pezeşkiyan, en yüksek oyları Güney Azerbaycan başta olmak üzere, Türklerin yanı sıra diğer gayri-Fars ve gayri-Şii toplulukların yaşadığı bölgelerden topladı. Ancak, Pezeşkiyan kabinesini belirlerken İran’ın dini lideri Seyyid Ali Hamaneyi’nin tavsiyelerine uyarak hareket ettiğini belirtmiş, bu da Türk toplumunun beklentilerini karşılamayan tercihlere yol açarak, destekçileri arasında hayal kırıklığı yaratmıştır.
Seçimler sürecinde İran Türkleri arasında görüş ayrılıkları da yaşandı. Bazı kesimler, Pezeşkiyan'ın seçilmesiyle birlikte ülkede Türklerin haklarının iyileşeceğine inanarak aktif olarak seçimlere katılırken, diğerleri İran'ın totaliter ve Fars-Şii milliyetçiliği üzerine kurulu sisteminde gerçek bir değişimin mümkün olmadığı düşüncesiyle seçimlere katılmayı reddetti.
Pezeşkiyan'ın seçim zaferinin ardından Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Türkçe konuşmayı reddederek Farsça konuşması, Türk toplumunda tepkilere neden oldu. Öte yandan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı ile yaptığı telefon görüşmesinde hangi dilin kullanıldığına dair bir bilgi paylaşılmadı. Yemin töreninde ise Pezeşkiyan'ın Türk devletleriyle işbirliğinin artırılmasına dair herhangi bir vurgu yapmayıp, Farsça konuşan ülkelerle ilişkileri güçlendirme sözü vermesi, İran'daki Türkler tarafından eleştirildi.
İran'da Türk toplumuna yönelik ekonomik ve kültürel politikalar uzun süredir tartışma konusu olmaya devam ediyor. Asimilasyon politikalarının etkisiyle Türklerin kültürel ve dilsel haklarının kısıtlanması, ekonomik kaynakların adil olmayan bir şekilde dağıtılması gibi sorunlar, toplumda derin yaralar açıyor. Pezeşkiyan'ın verdiği yeni sözlerin bu sorunların çözümünde ne derece etkili olacağı ise zamanla netlik kazanacak.
Ali Hamzehzadeh