Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Reşat Öngören, bayramda akrabalar ile güzel ilişki kurmak yani sıla-i rahim konusunda önemli açıklamalarda bulundu.
Akrabalar ile güzel ilişkiler kuranlar ilâhî rahmetten nasiplerini alacaklar
Akrabalık bağlarını yaşatmayı, akrabaların birbirini ziyaret etmesini ve iyi ilişkiler kurmasını ifade eden sıla-i rahimin, ilişki anlamına gelen “sıla” ile akrabalık bağı anlamında kullanılan “rahim” kelimelerinden oluştuğunu anlatan Prof. Dr. Reşat Öngören, “Rahimin sözlükteki karşılığı ana rahmidir. Peygamber Efendimiz Allah’ın şefkat ve merhamet eden anlamındaki Rahmân ismiyle sıla-i rahim arasında ilişki kurmuş, akrabalar ile güzel ilişkiler kuranların ilâhî rahmetten nasiplerini alacaklarına, ihmal edenlerin ise rahmetten yoksun kalacaklarına işaret etmiştir. Hatta sıla-i rahmin Müslüman olmayan yakın akraba için de geçerli olduğunu vurgulamıştır. ‘Allah, din konusunda sizinle savaşmayan ve sizi yurtlarınızdan çıkarmayanlarla iyi ilişkiler içinde olmanızı ve onlara adaletli davranmanızı yasaklamaz’ meâlindeki âyetin (el-Mümtehine 60/8) buna işaret ettiğini belirtmiştir.” dedi.
İlişkiyi kesenlerle de akrabalık bağları sürdürülmeli
Hadis-i şerifte sıla-i rahmin Allah’a şirk koşmamak, namaz kılmak, zekat vermek gibi dinin temelini oluşturan kurallarla birlikte anıldığını, bir sahabenin “Beni cennete götürecek bir iş söyler misiniz?” şeklindeki sorusuna Hazreti Peygamberin “Allah’a kulluk edip O’na hiçbir şeyi ortak koşmazsın; namazını kılar, zekâtını verirsin ve akrabanı gözetirsin” diye cevap verdiğini kaydeden Prof. Dr. Reşat Öngören, şöyle devam etti:
“İslam’ı sevgi ile yaşamayı ve yaşatmayı hedefleyen tasavvufun temel prensipleri arasında ‘incitmemek ve incinmemek’ anlayışı vardır. Buna göre insan öncelikle ‘incitmemeyi’ hedeflemelidir. İncitmemeyi başarmak kullar arasında sevginin doğmasını ve güçlenmesini sağlar. Bununla birlikte karşı taraftan incitici tavırlar geldiğinde, aradaki sevgi bağlarının kopmaması adına ‘incinmemeyi’ de başarmak gerekir. Nitekim rahmet peygamberi efendimiz çok önemsediği sıla-i rahim konusunda, ilişkiyi kesenlerle de akrabalık bağlarının sürdürülmesini; sıla-i rahmin kesilmemesini istemiş, bu hususta karşılık beklenmemesi gerektiğini bildirmiştir. Akrabalar arasında sevginin artmasına vesile olacağı için yardımlaşma (sadaka) ile ilgili kendisine sorulan bir soruya: ‘Sadakanın en güzeli akrabaya verilendir, çünkü bunda bir sadaka, bir de sıla-i rahim sevabı vardır’ buyurmuştur.”
Sıla-i rahim hayatı güzelleştirir, ömrü bereketlendirir
Sevginin olduğu yerde hayatın değerinin artacağını ve sevginin insanın ömrünü bereketlendireceğini dile getiren Öngören, “Zira bazı hadislerde sıla-i rahmin ömrü uzatacağı müjdesi verilmiştir. Bu tür müjdeli haberler üzerine eğilen İslam âlimleri, ‘Allah dilediğini siler, dilediğini sabit bırakır’ meâlindeki âyete (er-Ra‘d 13/39) dayanarak, bir kimse için takdir ettiği ömrü Hz. Allah değiştirerek daha uzun yaşamasını lütfedebilir ya da ‘Allah böylelerine arkasından dua edecek hayırlı nesiller verir’ şeklinde açıklamışlardır.” diye konuştu.
Bayramlar ve sıla-i rahim
Günümüz şartlarında ana-baba ve akrabadan uzak yerlerde hayatını kazanmak durumunda olanlar için bayramların sıla-i rahim adına bir fırsat olması gerektiğini de vurgulayan Prof. Dr. Reşat Öngören, “Küçük hediyelerle başta anne ve babalar olmak üzere akrabayı ziyaret etmek, büyüklerin hayır duası, küçüklerin sevgisini kazanmak esasen bayramı gereği gibi yaşamak anlamına gelir. Unutmamak gerekir ki iyiliği artırmak sevgiyi çoğaltır, sevginin canlandığı yerde dayanışma ruhu da güçlenir. Hayatın zorlukları bu şekilde daha kolay aşılabilir. Sevginin çoğalması demek hayatın güzelleşmesi demektir.” şeklinde sözlerini tamamladı. (İLKHA)
