SARIKAMIŞ HAREKÂTI
22 ARALIK 1914 – 17 OCAK 1915

Harbiye Nazırı ve Erkanı Harbiye Umumiye Reisi Enver Paşa'nın,  Alman Genel Kurmayının teşvikleriyle Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak ve Rusya içlerine ilerleme hedefiyle 22 Aralık 1914 günü ''Sarıkamış Harekatı'' başlamıştır. Ancak çetin kış şartları dikkate alınmadığı ve bir dizi taktiksel hatalar zinciri neticesinde Sarıkamış Harekatı on binlerce Türk askerinin şehit olmasıyla sonuçlanmıştır. 
Alman Genelkurmay Karargâhınca planlanan ve yönlendirilen bu büyük harekât ile Türk ordusunun Kafkas cephesindeki kuvvetlerinin görevi Doğu Anadolu bölgesindeki Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak olarak görülse de Almanların aslî planına göre Rusların Avrupa cephesine yeni kuvvetler kaydırmasını engellemek ve Almanya-Avusturya cephelerinde ferahlık sağlamak üzere düşünüldüğü anlaşılmaktadır.

Enver Paşa ve dolayısı ile Türk askeri bazı yerlerde Ruslara karşı zafer kazanmış olsa da çetin kış şartları, hazırlıksız harekat planı ile birleşince Türk Ordusu Ruslara değil ağır kış şartlarına yenilmiştir... Büyük bir hezimetle sonuçlanan Sarıkamış Harekatında; Türk ordusunun 90.000 şehit verdiği genel bir kabul halini almış olsa da bu doğru değildir.

Şehit sayısı konusunda en güvenilir tespit Ruslara aittir. Zira şehit naaşları, karların erimeye başlaması üzerine Rus yetkililerinin nezareti altında Müslüman köylülerden oluşturulan işçi grupları vasıtasıyla toplanıp imamlar gözetiminde icra edilen dinî merasimin ardından toplu mezarlara defnedilmiştir.

Büyük bir ciddiyetle yürütüldüğü anlaşılan defin işlemlerinin tamamlanmasından sonra her bir mezarın başına oraya kaç şehit defnedildiğini gösteren bir tabela asılmıştır. Böylece 18.000’i Sarıkamış civarında olmak üzere toplam 23.000 şehidin defnedildiği tespit edilmiştir.

Ancak bunların dışında naaşlarına ulaşılamayanlarla 11. Kolordu’nun Aras Vadisi'nde verdiği şehitler de vardır. Bunlar da göz önüne alındığında toplam şehit sayısının Üçüncü Ordu Kurmay Başkanı Felix Guse’nin de ifade ettiği gibi 30.000 civarında olduğu anlaşılmaktadır.

Sonuç itibariyle Müttefik(!) Almanya, kendi planlarını hayata geçirebilmek amacıyla Enver Paşa'nın Büyük Turan Fikrini kullanmıştır. Enver Paşa'nın halisane fikirleri ile reel durumun farklı olması büyük bir hezimeti beraberinde getirmiştir.
Aziz Şehitlerimiz; Ruhlarınız Şâd, Mekanlarınız Cennet Olsun.

İsmail CİNGÖZ
Uluslararası Siyaset Uzmanı

Kaynak:
Tuncay ÖĞÜN, "SARIKAMIŞ HAREKÂTI",
https://islamansiklopedisi.org.tr/sarikamis-harekat