Bir gün ünlü bir Türkçeci ve edebiyatçı, bir kütüphanede derin derin kitap okurken yanına genç bir öğrenci yaklaşmış. Öğrenci, elindeki şiir kitabını göstererek heyecanla demiş ki:
– Hocam, bu şiir ne kadar güzel! Ama anlamını tam kavrayamıyorum. “Bir rüzgar gibi… uçtu gitti!” cümlesindeki “uçtu” kelimesi ne anlama geliyor?
Türkçeci edebiyatçı gülümseyerek cevaplamış:
– Ah, sevgili öğrencim, “uçtu” kelimesi, rüzgarın hareketini anlatan bir fiildir. Şair burada doğayı, insan ruhunun özgürlüğüyle bağdaştırmış. Tıpkı Türkçemizde, anlamını bilmeden kullanılan kelimelerin de uçtuğu gibi!
Öğrenci şaşkın bir şekilde:
– Yani ne demek istiyorsunuz hocam?
Türkçeci edebiyatçı biraz daha derin bir bakışla:
– Şunu demek istiyorum: Türkçeyi güzelce konuşmak ve yazmak, sadece kelimeleri doğru kullanmakla ilgili değil. Her kelimenin ruhunu, kökünü ve anlamını doğru yerinde kullanmak gerekir. Hatta bazen, bir kelimenin yanlış kullanılmasını duyduğunda, kulağınızın bir yerlere “uçtu!” diye bağırdığını hissedersiniz!
Öğrenci kafasını kaşırken:
– Peki hocam, biz Türkçeyi düzgün kullanmak için ne yapmalıyız?
Türkçeci edebiyatçı gözlüklerini düzelterek:
– Öncelikle, dilimize sahip çıkmalı ve yanlış kelimeleri kulağınızda “uçarken” yakalamalısınız! Mesela, “her şey yolunda” demek yerine, “her şey Türkçe’de olduğu gibi yolunda!” demelisiniz!
Öğrenci gülerek:
– Yani hocam, Türkçemizin yolunda olmak için hem dilimizi korumalı hem de kelimeleri doğru kullanmalıyız!
Türkçeci edebiyatçı gülerek:
– İşte tam da bunu demek istiyorum! Dilin güzelliği, köklerinde saklıdır. Ama her kelimeyi doğru yerinde, doğru zamanda kullanmalıyız. Aksi takdirde, dilimiz rüzgar gibi uçar gider!
Kısadan Hisse: Türkçeyi doğru kullanmak, sadece dil bilgisi değil, kelimelerin köklerine ve ruhuna hakim olmaktır. Her kelime doğru zamanında kullanıldığında, anlamını kaybetmez ve dilimiz rüzgar gibi uçar gider.
Necat KACAN
Eğitimci Araştırmacı Yazar