Kıbrıs Türklerine uygulanan katliam ve şiddet eylemleri karşısında 1960 Antlaşması Garantörlük haklarının kullanılması ile 20 Temmuz 1974 sabahı Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) kara, hava ve deniz kuvvetleri ile Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) tarafından başlatılan “Barış Harekâtı” ile Kıbrıs Türkleri kısmen koruma altına alındı ve Birleşmiş Milletler (BM)’in girişimleri ile 22 Temmuz 1974’te ateşkes ilan edildi. 

Harekât sonrasında BM’nin girişimleri ile Cenevre Barış Konferansları başlamıştır. Görüşmeler devam ederken Türklerin Limasol ve Larnaka civarında bazı köyleri boşaltmalarına rağmen; Rum Milli Muhafız Alayı ile EOKA-B’nin Türk esirleri serbest bırakmaması ve ele geçirdikleri yerleri tahliye etmemeleri üzerine görüşmelerin çıkmaza girmesi üzerine yeni bir harekât zorunlu hale gelmiştir. 

Cenevre Müzakereleri ile Kıbrıs Türkleri’nin haklarını savunan Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Turan Güneş ile Başbakan Bülent Ecevit arasında daha önceden belirlenen "Ayşe Tatile Çıksın" parolası işleme alınmıştır[1]. (Parolaya adı verilen Ayşe, Turan Güneş'in kızı Ayşe Güneş'in adıdır.) Sayın Güneş, Rum ve Yunan tarafının uzlaşmaz tavırlarını ve gelişmeleri Başbakan Ecevit'e aktarırken, "Burada işler uzayacak, Ayşe Tatile Çıksın" mesajını da iletmesi ile 14 Ağustos 1974 günü Türk Askeri 2. Harekâtı başlattı ve Türk birlikleri 14 Ağustos'ta Başkent Lefkoşa'ya, 15 Ağustos'ta Lefke ve Magosa'ya girmiştir.

Harekât neticesinde bir taraftan Magosa'ya diğer taraftan Lefke'ye varılarak Türk tarafının sınırları çizildi.

Kıbrıs Barış Harekâtı sonunda tarafların kayıpları şöyleydi: Türk Silahlı Kuvvetleri'nden 415 Kara, 65 Deniz, 5 Hava, 13 Jandarma olmak üzere toplam: 498 şehit ve 1.200 yaralı. Kıbrıs Türk tarafı ise 70 mücahit şehit, 270 sivil şehit ve 1.000 yaralı. 

Kıbrıs Türkleri genel olarak 1.672 şehit ve binlerce yaralı vermiştir. Rumlar ve Yunan tarafında ise 4.000 ölü, 12.000 yaralı vardır. 

Savaşın dışında olmasına rağmen BM Barış Gücü askerleri de kayıp vermişti: 3 Avusturyalı asker ölmüş, 24 Avusturyalı, 17 Finlandiyalı, 4 İngiliz ve 3 Kanadalı asker de yaralanmıştır.

1975 yılında Kıbrıs Türk Federe Devleti, 15 Kasım 1983'te ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurulmuştur.

1571'den günümüze Kıbrıs Şehitlerimize ve Türk'ün tarih sahnesine çıktığı günden itibaren "Türklüğün Bekası" için can verenlerimize Allah rahmet eylesin. Hayatta olan Kıbrıs Gazilerimize sağlıklı ömürler dileriz.

İsmail CİNGÖZ
Uluslararası Siyaset Uzmanı/M.A.
BULTÜRK Ankara Temsilcisi 
TDPB Basın Kulübü Başkanı

 

[1] Akın Simav, “Turan Güneş’in Siyasal Kavgaları”, Agora Kitaplığı, 2009.