Kişilerin uzun bir süre boyunca tekrarlayan ve alışkanlık haline gelmiş davranış örüntüleri, onların düşünme şekli, duygusal tepkileri, sosyal etkileşim tarzı ve genel yaşam tarzını şekillendirir. İnsanlar farklı kişilik özelliklerine, deneyimlere ve çevresel etkilere sahip oldukları için davranış kalıpları da bireyden bireye farklılık gösterebilir. İşte bazı yaygın davranış kalıpları:
1. *Reaktif Davranış Kalıbı:*
Bu kalıpta olan kişiler, çevresel uyaranlara hızlı bir şekilde tepki verme eğilimindedirler. Duygusal olarak ani ve düşünülmeden verilen tepkiler gösterirler. Bu kalıp, düşünmeden, planlamadan veya analiz etmeden hareket etme eğilimini yansıtabilir.
2. *İçe Dönük Davranış Kalıbı:*
İçe dönük kişiler genellikle sessiz, çekingen ve içe kapanık olurlar. Sosyal etkileşimden kaçınabilirler ve daha çok kendi iç dünyalarına yönelirler. Bu kalıp, sosyal aktivitelere katılmaktan kaçınma, başkalarıyla ilişkilerde zorluk çekme ve kendi iç düşüncelerine yoğunlaşma eğilimini yansıtabilir.
3. *Agresif Davranış Kalıbı:*
Agresif davranış kalıbına sahip kişiler genellikle saldırganlık, öfke ve tahammülsüzlük gösterme eğilimindedirler. Başkalarını kontrol etmek, güç gösterisi yapmak veya isteklerini dayatmak için agresif davranışlarda bulunabilirler.
4. *Kaçınma Davranış Kalıbı:*
Kaçınma davranış kalıbına sahip kişiler genellikle zorluklardan veya konfrontasyondan kaçınır. Sorunlardan uzak durmak, zorlu görevlerden kaçınmak veya sorumlulukları ertelemek gibi davranışlar sergilerler.
5. *Perde Arkası Davranış Kalıbı:*
Bu kalıpta olan kişiler, dışarıya farklı bir imaj sunarken gerçek düşüncelerini ve duygularını gizlerler. Başkalarının önünde olumlu ve pozitif bir imaj yaratırken, gerçek hislerini ve düşüncelerini saklama eğilimindedirler.
6. *Empatik Davranış Kalıbı:*
Empatik davranış kalıbına sahip kişiler, başkalarının duygularını anlama, onlara destek olma ve empati kurma konusunda yeteneklidirler. Başkalarının ihtiyaçlarına duyarlılık gösterme ve yardım etme eğilimindedirler.
7. *Pasiflik veya İçe Kapanıklık Kalıbı:*
Kendini ifade etmekte zorluk çeken, başkalarının beklentilerine uyma eğiliminde olan ve çatışmalardan kaçınan bir davranış kalıbıdır. Bu kişiler genellikle kendi ihtiyaçlarını ikinci plana atarlar ve başkalarını memnun etmeye odaklanırlar.
8. *Mükemmeliyetçilik Kalıbı:*
Sürekli mükemmeliyet arayışı içinde olan, hataları tolere etmeyen ve yüksek standartlar bekleyen bir davranış kalıbıdır. Bu kişiler genellikle kendilerine ve başkalarına karşı aşırı talepkar olurlar.
9. *İletişim Kalıbı:*
İletişim tarzı ve becerileri açısından belirli bir örüntüye sahip olan kişilerde görülen bir davranış kalıbıdır. Bu kişiler genellikle iletişimde zorluk çeker, çatışmaları doğrudan ele almak yerine kaçınma eğilimindedirler.
10. *Kaygı Kalıbı:*
Sürekli endişe duyma, gelecek kaygısı ve olumsuz senaryoları kafada canlandırma eğilimi gösteren bir davranış kalıbıdır. Bu kişiler genellikle gelecekle ilgili belirsizliklere odaklanır ve kaygı düzeyleri yüksektir.
11. *İçsel Eleştiri Kalıbı:*
Kendi kendini eleştiren, sürekli hatalarını bulma ve kendini yetersiz hissetme eğilimi gösteren bir davranış kalıbıdır. Bu kalıba sahip olan kişiler genellikle kendilerine karşı katı ve hoşgörüsüz olurlar.
12. *Olumlu İnancın Kalıbı:*
Pozitif bir dünya görüşüne sahip olan kişilerde sıkça görülen bir davranış kalıbıdır. Bu kişiler genellikle kendilerine güvenir, başarıya odaklanır ve olumlu bir tutum sergiler.
Bu davranış kalıpları, kişinin çocukluk deneyimleri, yetiştirilme tarzı, kültürel etkiler ve kişilik özellikleri gibi birçok faktörden etkilenir. Davranış kalıplarının farkında olmak, kişinin kendi davranışlarını anlaması ve gerekirse olumlu değişiklikler yapmasına yardımcı olur.
---
*Aysima KACAN KOÇ*
Ayşifa Akademi Kurucusu
Aile Danışmanı - Yaşam Koçu