Bugün, 5 Aralık 2025 Cuma

Şu ana kadar elimize geçen çivi yazılı belgeler ışığında, M.Ö. 2250 yıllarında Naramsin'in yazdırdığı Şartamhari metinleri ile karşılaştığımız, Turuk krallığı ile ilgili daha fazla ayrıntıyı M.Ö 19. yüzyılda yaşamaya başlamış olan komşu devletlerin arşivlerinden öğrenmekteyiz. Özellikle Turuk krallığının siyasi ilişkileri ve M.Ö. 19 yüzyıldan itibaren bazı kral ve yönetici isimlerini okuduğumuz Mari ve Şuşara (Şemşara) arşivlerinden elde ediyoruz.

 1933-1939 yılları arasında çalışmalar ( ll. Dünya savaşı nedeniyle durmuştur.) Fransız arkeoloji enstitüsü tarafından ortaya çıkarılan Mari'de (Kuzey Suriye Tell Hariri ) kraliyet arşivine ait olan çok sayıda çivi yazılı belge (Kil tablet) Turuk krallığı ve Turuk halkı ile ilgili önemli siyasi, coğrafi, politik, askeri ve sosyal bilgiler vermektedir.

 Birinci Dünya Savaşı'nın ardından 1952 yılında George Dossin, Archives royales de Mari adıyla, bu belgeleri yayınlamıştır. Oldukça dikkat çeken bu çivi yazılı belgeleri sırasıyla 2002 yılında Wolfgang Heimpel, Letters to the King of Mari ve 2009 yılında T. Bryce, “Handbook of the peoples and places of ancient westen Asia” ile metinler üzerinde çalışmışlardır. Şuşara ( Kuzey Irak Tell Şemşara) da gene Turuk krallığının siyasi, coğrafi, politik ve sosyal yaşamları hakkında bilgiler almaktayız. J.Eidem, J. Laessœ, 2001 yılında The Shemshara Archives 'in l. cildinde Letters adıyla çalışmalarını yayınlamıştır.

 Mari ve Şemşara'da çıkarılan çivi yazılı belgeler ışığında Turuk Krallığı hakkında şunları öğrenmekteyiz. Şemşara çivi yazılı metinlerinden elde ettiğimiz bilgiler, Turuk Krallığı, birçok Turuk beyliği'nin bir araya gelmesinden oluşmuştur. Krallık, Merkezi otoritenin sağlandığı, politik bir merkezden idare ediliyordu. İdari merkezde nuldanum unvanlı yöneticileri olduğunu görmekteyiz. Çivi yazılı metinlere ek olarakŞemşara'da bulunmuş olan mühür baskılarından Itabalhum şehrinin Turuk krallığının merkezi olduğunu anlıyoruz

. Kral Pişenden dönemine ait bir mühür baskısında ' Pişenden, Habalhum'un kralı Turukti'nin oğlu ve Tabitu'nun babası' olarak okunmaktadır. Turukti, Habalhum kralı Uştarşarri'nin oğludur. Bunlara ilaveten Mari kralı Yahtunlim M.Ö.1800'lerde Turuk kralı Tazigi isminden bahsetmektedir. Tazigi'nin Turuk krallığının, Turukki 'den önceki kralıdır. Tekrar Mari'ye döndüğümüzde kral Yahdunlim M. Ö. 1800'lerde Turuk kralı, Tazigi isminden bahsetmektedir. Tazigi'nin, Turuk krallığının Turukki 'den önceki kralı olduğunu anlıyoruz. Asur kralı l. Şamşiadad döneminde, Mari kralı Yahdunlim ile aralarındaki savaşın anlatıldığı çivi yazılı belgede Ta-zi-gi LUGAL Tu-ru-ku-u (Turuk kralı Tazigi) okunmaktadır. LÚ Ti-ru-ki-i (Turuklu adam) ifadesini de Şemşara çivi yazılı mektuplarından okumaktayız.

 Eski Babil kralı İddinsin'in Jerusalem kitabesinde de Turuk bölgesinin tanımlayan Ti-ri-uk-ki-na-aš-ve-ki (buradaki ki postdeterminativi ile Turuk coğrafyası anlaşılmalıdır.) 

Gene başka bir yazılı belgede LÚMEŠ Tu-ru-ki-um (Turuklu adamlar) ifadesini okuyoruz

. Uğur YANAR


Denetim kabul etmez halk Turuklar/Türkler Bölüm ı

Uğur Yanar

8.11.2023 14:22:00

Erzurum’da Yaz Turizmi Beklentiyi Karşılamadı

Erzurum’da Yeni Eğitim Yılı Velilere Ağır Geldi

Erzurum’da Kira Artış Tavanı Belli Oldu

HZ. PEYGAMBER’İN AHLAKI İNSANLIK İÇİN KURTULUŞTUR

Erzurum Kuzey Çevre Yolu’nda erkek cesedi bulundu, soruşturma açıldı

İspir’de heyelan sonrası 70 ev tahliye edildi: Risk izleme sürüyor

Doğu Anadolu’da bugün yerel sağanak ve serin hava bekleniyor

Erzurum’da Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Fuarı kapılarını açtı

: Erzurum Karayazı’da feci kaza: Aynı aileden 3 kişi yaşamını yitirdi

FUAT DEMİR’İN ACI GÜNÜ

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.GALATASARAY A.Ş. 14 10 1 3 20 33
2.FENERBAHÇE A.Ş. 14 9 0 5 18 32
3.TRABZONSPOR A.Ş. 14 9 1 4 13 31
4.GÖZTEPE A.Ş. 14 7 2 5 10 26
5.SAMSUNSPOR A.Ş. 14 6 1 7 7 25
6.BEŞİKTAŞ A.Ş. 14 7 4 3 7 24
7.GAZİANTEP FUTBOL KULÜBÜ A.Ş. 14 6 4 4 -1 22
8.KOCAELİSPOR 14 5 6 3 -3 18
9.RAMS BAŞAKŞEHİR FUTBOL KULÜBÜ 14 4 6 4 3 16
10.CORENDON ALANYASPOR 14 3 4 7 -1 16
11.TÜMOSAN KONYASPOR 14 4 7 3 -4 15
12.ÇAYKUR RİZESPOR A.Ş. 14 3 6 5 -6 14
13.HESAP.COM ANTALYASPOR 14 4 8 2 -11 14
14.KASIMPAŞA A.Ş. 14 3 7 4 -7 13
15.İKAS EYÜPSPOR 14 3 8 3 -8 12
16.ZECORNER KAYSERİSPOR 14 2 6 6 -17 12
17.GENÇLERBİRLİĞİ 14 3 9 2 -7 11
18.MISIRLI.COM.TR FATİH KARAGÜMRÜK 14 2 10 2 -13 8

YAZARLAR