Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ”Lityum en yeni teknoloji. Ancak, ham madde olarak dünya genelinde nadir. Biz bu açıdan şanslıyız” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eskişehir ili Kırka ilçesinde bulunan ETİ Maden Kırka Bor İşletmeleri Tesisine ziyarette bulundu.
“Türkiye’de ilk defa lityum üretimini gerçekleştirmiş olacağız”
Bor kaynaklarından lityum üretilmesi için yapılan Ar-Ge çalışmaları sonucu üretime başlayacak Lityum Pilot Üretimi tesisi hakkında bilgi alan Bakan Dönmez, ETİ Maden’in dünyada en çok bor ve bor türevlerini üreten maden kuruluş olduğuna değindi. Dünyadaki pazarın yüzde 55’lik kısmının ETİ Maden tarafından üretildiğini aktaran Dönmez, “Bugüne kadar BOR türevlerinin dışında uç ürünü, katma değeri yüksek ürünler konusunda henüz somut bir üretimimiz söz konusu değildi. Özellikle son zamanlarda Milli Enerji ve Maden Politikası kapsamında cevher veya rafineri üründen daha katma değerli ürünler üretilmesine dönük bir strateji belirledik. Geçtiğimiz yıl Bandırma’da Bor Karbür Fabrikası’nın temelini attık. Bugün içinde bulunduğumuz pilot tesisle de lityum üretimini sağlamış olacağız. Bu sene yapımına başladığımız, geçen sene ihale ettiğimiz lityum karbonat üretim tesisiyle Türkiye’de ilk defa lityum üretimini gerçekleştirmiş olacağız” diye konuştu.
“Üretim tesisimizin kapasitesi yıllık 500 tona çıkmış olacak”
Üretilecek lityumun batarya ve pil teknolojisinde yaygın olarak kullanılacağına değinen Dönmez, Türkiye’nin yıllık lityum ithalat rakamlarını da açıkladı. Dönmez, “Türkiye’nin yaklaşık bin, bin 200 ton civarından lityum ithalatı söz konusu. Bu tesisten sonra planımız; daha yüksek miktarlı ve daha yüksek kapasiteli bir üretim tesisini hayata geçirmek. Pilot tesisle birlikte biz, lityumun pilot ölçekte ki yıllık üretimi yaklaşık 10 ton civarındadır. Bu projemizin sağlıklı çalışıp çalışmayacağını görmüş olacağız. Öyle ümit ediyorum ki, bir yıl içerisinde seri üretimle ilgili kararımızı vermiş olacağız. Üretim tesisimizin kapasitesi yıllık 500 tona çıkmış olacak” ifadelerini kullandı.
“Yaklaşık 500 gram cevher ürettiğimizde 0,1 gram lityum elde etmiş olacağız”
TOGG tarafından üretilen Türkiye’nin otomobilinde kullanılacak pil teknolojisi için de lityum kullanılabileceğinin altını çizen Dönmez, “İnşallah, yerli otomobilde de burada üretilen lityumdan kullanılan bataryaları kullanmış olacağız. Sürece ilişkin olarak; tesiste üretilen ürünlere ilişkin numuneler söz konusu. Biz burada cevher diye adlandırdığımız ürünü üretiyoruz. Yaklaşık 500 gram cevher ürettiğimizde 0,1 gram lityum elde etmiş olacağız. 2 milyon 700 bin civarında bir cevher üretimimiz var bu da 500-600 ton civarında lityumu geri kazanma imkanı sunduğunu gösterdi. Ülkemizin ithal ettiği bir ürünü, Türkiye’de üretir hale gelmiş olacağız. Ekonomik değeri ise; tonu yaklaşık 20 bin dolar civarında bir üründen bahsediyoruz. Dünyada da çok yaygın bulunmayan, bazı ülkelerde üretilen elementten bahsediyoruz” dedi.
TÜRKİYE’DE İLK DEFA LİTYUM ÜRETİMİ YAPILACAK
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, Eskişehir’deki pilot tesisle lityum üretiminin Türkiye’de ilk defa yapılacağını söyleyerek, “Yerli otomobilde de burada üretilen lityumun kullanıldığı bataryaları kullanmış olacağız” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eti Maden Teknoloji Geliştirme Merkezinde yaptığı açıklamada, Milli Enerji ve Maden Politikası kapsamında cevher, rafineri üründen daha katma değerli ürünler üretme hedefi olduğunu anımsattı.
Elektrikli otomobillerde kritik teknolojilerden birinin de pil ve yazılım olduğunu ifade eden Dönmez, “Yerli otomobilde de burada üretilen lityumun kullanıldığı bataryaları kullanmış olacağız. Burada cevher üretiyoruz. 12 ton ham maddeyi alıp 3 tonuyla cevher üretiyoruz” dedi.
Eskişehir’de bulunan pilot tesisle lityum üretiminin Türkiye’de ilk defa sağlanacağını belirten Dönmez, “Bu sene yapımına başladığımız tesisle ilk defa Türkiye’de lityum üretimini gerçekleştirmiş olacağız. Lityum, pil ve batarya teknolojisinde kullanılıyor. Türkiye’nin yaklaşık 1200 ton lityum ithalatı söz konusu. Burada lityumun pilot ölçekte yıllık 10 ton üretim kapasitesi var. Kırka tesisinin üretimi ileride yaklaşık 500 tona çıkacak” sözlerini kullandı.
Bakan Fatih Dönmez, üretilecek lityumun ithal edilene kıyasla daha ekonomik olacağını da söyledi.
Dönmez, daha önce sıvı ve katı atıkların bertaraf tesislerinde depolandığına dikkat çekerek, şöyle konuştu:
“Son üç yılda bu projeyle sıvı atığın içinde ekonomik olarak değerlendirebileceğimiz maddeler analiz edildi. İçinde az miktarda lityum elementine rastladık. Bunla alakalı çalışmalarda 80 gram sıvı atıktan 60-63 gram saf su çıkıyor. Lityum karbonat dediğimiz 500 gramdan 0,1 gram lityum elde etmiş olacağız. 500-600 ton lityumu geri kazanma imkanını gördük. Ülkemizin bu alandaki önemli açığını Türkiye’de üretir hale gelmiş olacağız. Tesisle ilgili verimlilik çalışmaları ve testler yapılacak. Piyasalar değişiyor ancak tonu 20 bin dolar. Bazı ülkelerde üretiliyor ve dünyada yaygın değil. Elektrikli otomobillerin bataryaya ihtiyaç göstermesi nedeniyle zaman zaman tedarik darboğazı olabiliyor. İnanınca oluyor, inanmak işin yarısı, Eti Maden’i kutluyorum.”
Bakan Dönmez: Türkiye’de ilk olacak lityumun pilot tesisinde yıllık 10 ton üretim kapasitesi var
Bakan Dönmez, Eti Maden Teknoloji Geliştirme Merkezinde yaptığı açıklamada, ülkenin yaklaşık 1200 ton lityum ithalatının olduğunu belirterek, Türkiye’de ilk olacak lityumun pilot tesisi ile yıllık 10 ton üretim kapasitesine ulaşacaklarını söyledi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eskişehir’deki pilot tesisle lityum üretiminin Türkiye’de ilk defa yapılacağını belirterek “Bu sene yapımına başladığımız tesisle ilk defa Türkiye’de lityum üretimini gerçekleştirmiş olacağız. Lityum, pil ve batarya teknolojisinde kullanılıyor. Türkiye’nin yaklaşık 1200 ton lityum ithalatı söz konusu. Burada lityumun pilot ölçekte yıllık 10 ton üretim kapasitesi var. İki üç yıl içinde üretim Kırka tesisi için yaklaşık 500 tona çıkacak.” dedi.
Dönmez, Eti Maden Teknoloji Geliştirme Merkezinde yaptığı açıklamada, Milli Enerji ve Maden Politikası kapsamında cevher, rafineri üründen daha katma değerli ürünler üretme hedefi olduğunu anımsattı.
Elektrikli otomobillerde kritik teknolojilerden birinin de pil ve yazılım olduğunu ifade eden Dönmez, “Yerli otomobilde de burada üretilen lityumun kullanıldığı bataryaları kullanmış olacağız. Burada cevher üretiyoruz. 12 ton ham maddeyi alıp 3 tonuyla cevher üretiyoruz.” dedi.
Eskişehir’de bulunan pilot tesisle lityum üretiminin Türkiye’de ilk defa sağlanacağını belirten Dönmez, “Bu sene yapımına başladığımız tesisle ilk defa Türkiye’de lityum üretimini gerçekleştirmiş olacağız. Lityum, pil ve batarya teknolojisinde kullanılıyor. Türkiye’nin yaklaşık 1200 ton lityum ithalatı söz konusu. Burada lityumun pilot ölçekte yıllık 10 ton üretim kapasitesi var. Kırka tesisinin üretimi ileride yaklaşık 500 tona çıkacak.” diye konuştu.
Dönmez, daha önce sıvı ve katı atıkların bertaraf tesislerinde depolandığına dikkati çekerek şöyle devam etti:
“Son üç yılda bu projeyle sıvı atığın içinde ekonomik olarak değerlendirebileceğimiz maddeler analiz edildi. İçinde az miktarda lityum elementine rastladık. Bunla alakalı çalışmalarda 80 gram sıvı atıktan 60-63 gram saf su çıkıyor. Lityum karbonat dediğimiz 500 gramdan 0,1 gram lityum elde etmiş olacağız. 500-600 ton lityumu geri kazanma imkanını gördük. Ülkemizin bu alandaki önemli açığını Türkiye’de üretir hale gelmiş olacağız. Tesisle ilgili verimlilik çalışmaları ve testler yapılacak. Piyasalar değişiyor ancak tonu 20 bin dolar. Bazı ülkelerde üretiliyor ve dünyada yaygın değil. Elektrikli otomobillerin bataryaya ihtiyaç göstermesi nedeniyle zaman zaman tedarik darboğazı olabiliyor. İnanınca oluyor, inanmak işin yarısı, Eti Maden’i kutluyorum.”
Oruç Reis ve Doğu Akdeniz’deki çalışmalar
Bakan Dönmez, Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi’yle Türkiye’nin kendi kıta sahanlığında çalıştığını vurgulayarak “Oruç Reis bakım ikmal ve bir sonraki göreve hazırlık kapsamında Antalya’daydı. Şu anda Doğu Akdeniz’deki programına kaldığı yerden devam ediyor.” ifadelerini kullandı.
Çalışmaların uluslararası hukuka uygun devam ettiğine dikkati çeken Dönmez, “Kendi yetki alanımızdaki sahalarda kimsenin gözü ve sözü olmasın. Diyalog süreci de başlamıştı. Devam edecek. 22 Ekim’den sonra iş planı kapsamında Doğu Akdeniz’de devam etmeyi planlıyoruz. Diplomaside bir sekteye uğrama söz konusu değil. Biz masadayız, karşı taraf olur mu olmaz mı bilemiyorum. Geçmişte Yunan tarafı, masaya gelmeyen taraf olarak tescil edilmişti.” diye konuştu.
Dönmez, Karadeniz’deki doğal gaz keşfine ilişkin ise “İki katmanda çalışmaları tamamlamıştık. ‘Varsa açıklarız’ demiştik şu an sondaj bitti. Test, analiz ve mühendislik çalışmaları devam ediyor. Cumhurbaşkanımızın programına göre, keşif yakalanırsa tespit yapılırsa bu müjdeyi paylaşmış olacağız.” dedi.
Bakan Dönmez, Türkiye’de ilk kez üretilecek lityumun pilot tesisinde konuştu: Hedef 500 tonluk üretim
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eskişehir’deki pilot tesisle lityum üretiminin Türkiye’de ilk defa yapılacağını belirterek “Bu sene yapımına başladığımız tesisle ilk defa Türkiye’de lityum üretimini gerçekleştirmiş olacağız. Lityum, pil ve batarya teknolojisinde kullanılıyor. Hedefimiz iki-üç yılda 500 tonluk üretime ulaşmak” ifadelerini kullandı.
Cep telefonları, tablet ve bataryalarında kritik öneme sahip lityumda gelecek iki-üç yılda 500 ton üretim hedefleniyor. Bu sene yapımına başlanan tesisle ilk defa Türkiye’de lityum üretiminin yapılacağı bilgisini veren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eskişehir’de bulunan pilot tesisle lityum üretiminin sağlanacağını söyledi. Lityumun, pil ve batarya teknolojisinde kullanıldığına dikkat çeken Bakan Dönmez, “Tesisin yaklaşık bin 200 ton lityum ithalatı söz konusu. Burada lityumun pilot ölçekte yıllık on ton üretim kapasitesi var. Bir yıl içinde seri üretimle ilgili kararımızı vermiş olacağız. Üretim, Kırka tesisi için yaklaşık 500 tona çıkacak” diye konuştu.
YERLİ OTOMOBİLE BATARYA
Eti Maden, Kırka bor işletmesinin atıkları arasında lityum elementi bulunmasının ardından başlattığı üretim projesinde deneme üretimi aşamasına geldi. Bakan Dönmez, Kırka bor işletmesinde bulunan AR-GE merkezinde kurulan pilot lityum üretim tesisinde incelemelerde bulundu. Dönmez, başta bataryalar olmak üzere çeşitli sanayilerde kullanılan lityum elementinin, bor üretimi sırasında ortaya çıkan atıklar içinde rastlanmasıyla projeyi başlattıklarını hatırlatarak, “Burası bir pilot üretim tesisi. Yıllık 10 ton üretim kapasitesi var” dedi. Dönmez, elektrikli otomobillerde kritik teknolojilerden birinin de pil ve yazılım olduğunu belirterek “Yerli otomobilde de burada üretilen lityumun kullanıldığı bataryaları kullanmış olacağız. Burada cevher üretiyoruz. 12 ton ham maddeyi alıp 3 tonuyla cevher üretiyoruz” dedi.
ATIKTAN LİTYUM
Dönmez, daha önce sıvı ve katı atıkların bertaraf tesislerinde depolandığına dikkati çekerek, şunları söyledi: “Son üç yılda bu projeyle sıvı atığın içinde ekonomik olarak değerlendirebileceğimiz maddeler analiz edildi. İçinde az miktarda lityum elementine rastladık. Bununla alakalı çalışmalarda 80 gram sıvı atıktan 60-63 gram saf su çıkıyor. Deka diye adlandırılan ham madde çıkıyor. Lityum karbonat dediğimiz 500 gramdan 0.1 gram lityum elde etmiş olacağız. 500-600 ton lityumu geri kazanma imkânını gördük. Ülkemizin bu alandaki önemli açığını Türkiye’de üretir hale gelmiş olacağız. Tesisle ilgili verimlilik çalışmaları ve testler yapılacak. Piyasalar değişiyor ancak tonu 20 bin dolar. Bazı ülkelerde üretiliyor ve dünyada yaygın değil. Elektrikli otomobillerin bataryada ihtiyaç göstermesi nedeniyle zaman zaman tedarik dar boğazı olabiliyor.” Bakan Dönmez, üretilecek lityumun ithal edilene kıyasla daha ekonomik olacağını da dikkat çekti.
Dönmez, daha önce sıvı ve katı atıkların bertaraf tesislerinde depolandığına dikkati çekerek, şunları söyledi: “Son üç yılda bu projeyle sıvı atığın içinde ekonomik olarak değerlendirebileceğimiz maddeler analiz edildi. İçinde az miktarda lityum elementine rastladık. Bununla alakalı çalışmalarda 80 gram sıvı atıktan 60-63 gram saf su çıkıyor. Deka diye adlandırılan ham madde çıkıyor. Lityum karbonat dediğimiz 500 gramdan 0.1 gram lityum elde etmiş olacağız. 500-600 ton lityumu geri kazanma imkânını gördük. Ülkemizin bu alandaki önemli açığını Türkiye’de üretir hale gelmiş olacağız. Tesisle ilgili verimlilik çalışmaları ve testler yapılacak. Piyasalar değişiyor ancak tonu 20 bin dolar. Bazı ülkelerde üretiliyor ve dünyada yaygın değil. Elektrikli otomobillerin bataryada ihtiyaç göstermesi nedeniyle zaman zaman tedarik dar boğazı olabiliyor.” Bakan Dönmez, üretilecek lityumun ithal edilene kıyasla daha ekonomik olacağını da dikkat çekti.
‘KEŞİF YAKALANIRSA MÜJDE VERECEĞİZ’
Karadeniz’deki doğalgaz keşfine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Fatih Dönmez, “İki katmanda çalışmaları tamamlamıştık. ‘Varsa açıklarız’ demiştik şu an sondaj bitti. Test, analiz ve mühendislik çalışmaları devam ediyor. Cumhurbaşkanımızın programına göre, keşif yakalanırsa tespit yapılırsa bu müjdeyi paylaşmış olacağız” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Sıvı atığın içerisindeki lityumu geri kazanma üzerine bir teknoloji geliştirdik. İlk etapta yıllık 10 ton lityum üretim kapasitesine sahip tesisi devreye alacağız. Projelendirme bitti. Temmuz ayı içerisinde tesisin montajına inşallah başlıyoruz. Yıl sonu itibarıyla da ilk üretime geçeceğiz” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, bor yataklarının belli oranda lityum içerdiğini ve ilk etapta yıllık 10 ton lityum üretim kapasitesine sahip tesisin devreye alınacağını duyurdu. Bakan Dönmez, “Bugüne kadar lityum varlığı geleneksel üretim teknolojileri ile ekonomik olmadığından değerlendirilememişti. Eti Maden 3 yıldır yaptığı Ar-Ge çalışmalarıyla geleneksel yöntemlerin dışına çıkarak yeni üretim metodu geliştirdi ve lityum karbonat ve satılabilir bor ürünlerinin üretimini gerçekleştirdi” ifadelerini kullandı.
Dünyadaki geleneksel üretim yöntemlerinin dışına çıkılması ve Eti Maden’e özgü üretim metodu geliştirilmesinin ardından patent başvuru sürecinin başlatıldığına değinen Dönmez, “Bor madeninden rafine bor üretimi sırasında sıvı ve katı atık ortaya çıkıyor. Bu atıklar uygun koşullarda depolanıyor. Sıvı atığın içerisindeki lityumu geri kazanma üzerine bir teknoloji geliştirdik. İlk etapta yıllık 10 ton lityum üretim kapasitesine sahip tesisi devreye alacağız. Projelendirme bitti. Temmuz ayı içerisinde tesisin montajına inşallah başlıyoruz. Yıl sonu itibarıyla da ilk üretime geçeceğiz. Lityumun batarya teknolojisi, mobil cihazlar, elektrikli otomobiller, elektrikle çalışan aletler gibi pek çok yerde kullanım alanı mevcut. Lityum bu anlamda en yeni teknoloji. Ancak, ham madde olarak dünya genelinde nadir. Biz bu açıdan şanslıyız” dedi.
Sanayiye dönük lityum taleplerinin ülke içi kaynaklardan karşılanacağını söyleyen Dönmez, “Ar-Ge çalışmaları sonucu oluşturulan proseste, üretim tesislerinde açığa çıkan zayıf çözeltinin içerisinde bulunan bor ve lityum alınarak, lityum karbonat ve satılabilir bor ürünleri üretimini yapacağız. Böylece boraks fabrikalarındaki randımanlar arttırılacak. Bunun yanında, lityum kimyasallarının sentezlenmesiyle de sanayiye dönük lityum taleplerini ülke içi kaynaklardan karşılayacağız. Bu prosesle üretilecek lityum bileşikleri lityumun kullanıldığı tüm sektörlerde kullanılabilecek. Lityum üretimi prosesinin devreye girmesiyle yeni atık stoklama sahasına olan ihtiyaç azalacaktır, mevcut stok sahasında bulunan sıvı atıklardan da lityum ve satılabilir bor ürünleri üretimi gerçekleşecek. Yıllardır bu sahalarda oluşan atıklar da geri kazanılarak çevre dostu bir teknolojiyle sahip tesisi ülkemize kazandıracağız” dedi.
BORON sıvı bulaşık deterjanı için Ar-Ge çalışmalarının devam ettiğini belirten Dönmez, zararlı katkı maddesi bulunmayan ve petrol türevlerini içermeyen bulaşık deterjanı içinse tarih verdi. Dönmez, “Bu yılın son çeyreğinde doğal, herhangi bir zararlı katkı maddesi ve petrol türevleri içermeyen BORON bulaşık deterjanını ve sıvı el sabununu halkımıza arz edeceğiz” ifadelerini kullandı.
100 ml’lik BOREL sıvı el dezenfektanının ise 4 milyon 532 bin 380 adet satış yaptığını belirten Dönmez, “Ofis boy diye tabir ettiğimiz 103 bin 324 adet 1 litrelik ve 34 bin 830 tane 5 litrelik satış gerçekleşti. Islak mendile emdirilmiş BOREL’leri ÖSYM için üretmiştik. Bu alanda da ciddi bir potansiyel mevcut. Kurumsal firmalarla görüşmeler devam ediyor. İnşallah onu da pazara arz edeceğiz” dedi.
