Doğu Akdeniz krizi gösterdi ki batı, söz konusu Türkiye veya Türk dünyası olunca tüm çekişmeleri kenara bırakıp birleşebiliyor. Aynı durumu Türk dünyası için de söyleyebilir miyiz?
-Bunu söyleyebilmeyi çok isterdim. Ancak şu ayrıntıyı unutmamak lazım. Türk Dünyası ülkeleri dediğiniz ülkelerin henüz otuzlu yaşlarını süren genç Cumhuriyetler olduğu gerçeği var ki bu ülkelerin henüz içerde ve dışarıda özgüven içinde güçlü adımlar atacak, kendi denklemlerini tehlikeye sokacak, menfaatlerini güçlü bir şekilde talep edebilecek maddi ve manevi olgunluğa eriştiklerini söyleyemeyiz. Özellikle Kazakistan ve Kırgızistan, Rusya-Çin gibi hem ceberrut hem de yayılmacı politikaları olan dev ülkeler ile komşu. Bu ülkelerin birinci öncelikleri elbette kendi öncelikleri ve içinde bulundukları sosyo ekonomi, askeri ve kültürel durum ve nitelikleridir. Dolayısıyla soyut anlamdaki kardeşlik hukukunun bu ülkeler güçlendikçe kendilerini buldukça daha somut yakınlaşmalara everileceğinden hiç kuşkum yok.
– Doğu Akdeniz’de Türkiye’yi Azerbaycan’ın haricindeki Türk devletleri açıkça destekleyemedi. Bunun sebebi sizce nedir?
İlk bakışta üzücü bir tablo gibi görünüyor. Azerbaycan’ın sosyo politiği, kültürel kodları ve ülkemizle olan ilişkileri daha uzun bir zaman dilimine yayılıyor zira Sovyetler zamanında bile Azerbaycan ve Türkiye arasında çok ciddi münasebetler devam edegelmiştir. Hatta baktığımızda 1918 yılında çarlık Rusya’sının dağılma evresinde Azerbaycan Halk Cumhuriyetini kuran Azerbaycan aydınlarının Osmanlı aydınları ile ciddi münasebetlerinin olduğunu görüyoruz. Kurtuluş savaşında “Kardeş Kömeği” adı altında gönderilen yardımlar, bazı Azerbaycan aydınlarının Balkan ve Çanakkale savaşına gelip katılmaları gibi pek çok kardeşlik hikayesini anlatabiliriz. Ancak diğer Türk Cumhuriyetleriyle olan bağlarımız böyle çok boyutlu bir seyir gösterememiştir. Buna rağmen “Türk Konseyi” gibi önemli bir projeyi teklif edip hayata geçirenlerin başında Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Elbası Nur Sultan Nazarbayev gelir. Nazarbayev gibi bir devlet adamının, ak saçlının Türkiye’ye ve diğer kardeş ülkelere bigâne kalabileceğini düşünmüyorum. Diğer ülkelerin de bu hassasiyeti taşımadıkları anlamına gelmemelidir. Bir imparatorluk bakiyesi olan Türkiye Cumhuriyeti bile 100 yaşında olmasına rağmen, bölge ve dünya konjonktüründe yeni yeni meselelere müdahil olma, gündem belirleme, taraf olma, sesini gür ve etkili çıkarma, sorunların üzerine güçlü diplomasinin yanısıra cesaretli adımlarla gitme beceri ve kapasitesine kavuştu. Devlet tecrübesi ve aklı olgunlaştı. Bu otuzlu yaşlardaki genç cumhuriyetlerin olgunlaşmasını, kendilerini bulmasını, tecrübe kazanmasını beklemeliyiz. Bu kardeş ülkelere inancımızı, desteğimizi, sevgimizi ve inancımızı diri ve sağlam tutmalıyız…
– En son Avrupa Birliği Bakanlığı’nın yerine Türk Dünyası bakanlığı kurulması yönünde bir beyanınız vardı? Bizim için bu konuyu açar mısınız? Neden böyle bir bakanlığa ihtiyaç görüyorsunuz? Sizce Türkiye yönünü batıya değil de Türk Dünyasına mı çevirmeli?
Evet, böyle bir teklifim ve bu hayalim uzun yıllardır var. Türkiye, kardeş ülkelere örnek olunması gereken imparatorluklar bakiyesi olan bir ülke. Her anlamda daha büyük tecrübelerimiz var. Dünya arenasında büyük bir saygınlığımız var. Esasında böylesine üzerimize gelinmesinin altındaki biricik neden de imparatorluk bakiyesi bir ülke oluşumuz. Avrupa Bakanlığı sonuç vermedi. Yani akıntıya kürek salladık. Oysa bu enerji, Türk Dünyası bakanlığıyla kardeş ülkelere akıtılsaydı bugün her biri Azerbaycan seviyesine gelmiş ilişkilerimiz ve siyasi, kültürel, ekonomik yakınlığımız olacaktı. Bir de bu ülkelerin de bu bakanlığa paralel bir bakanlık kurmaları yönünde temaslar kurabilme ortamı yaratma potansiyelimiz söz konusu olacaktı. Türk Konseyine ve çalışma disiplinine bakınız. Aslında bu bakanlık Türk Konseyinin daha geniş ve daha büyük bir açılımı olacaktı. Dili geçmiş zaman kullansam da bunun bir hayal olmadığını yakın gelecekte bunu da tekrar konuşacağımızı düşünüyorum.
– Kırım meselesinde hassas olduğunuzu biliyoruz. Kırım’da son yaşanan zulümler ve Kırım Tatarı 7 gence 110 yıl hapis cezası verilmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kırım bizim kanayan yaramızdır. Önce Çarlık Rusya’sının daha sonra Bolşevik zulmünün en kanlı ve acımasız tezahür ettiği mazlum bir diyardır. Kırım Tatarı gençlere verilen bu cezalar elbette siyasidir, göz dağı vermedir, yıldırma politikasının somut göstergesidir. Rusya tarih boyunca Kırım’ı istemiştir. Her türlü hile, entrika ve zorbalıkla Kırım’ı işgal etmiş kan ve gözyaşı deryasında gelip oraya kurulmuştur. Ancak bin yıl geçse de merhum Cengiz Dağcı’nın “O Topraklar Bizimdi” kitabından esinlenerek “O topraklar Türk Milletinindir! Diyorum. Bunu milyon kere söylemeye de devam edeceğiz. Kırım Tatarlarının bu haklı davalarında onları yalnız bırakmamalıyız.
– Azerbaycan-Ermenistan hattında tansiyon yükseldi yükseldi en sonunda beklenen savaş gelip kapıya dayandı ve fırtına koptu. Bu savaşın ne yöne everileceği hususunda görüşlerinizi alabilir miyiz?
Yaklaşık otuz yıldır Karabağ tutsaktır, Karabağ insanı mağdur ve mazlumdur. Hocalı katliamı dün gerçekleşmiş gibi capcanlıdır. Azerbaycan şehitliğini bilenler çok iyi bilir. Kadın erkek demeden katledilen o insanları Azerbaycan halkı unutmadı, unutmayacak. Hocalı Türk milletinin hafızasından hiç silinmedi. Azerbaycan Türkünün haklı isyanı BM tarafından 26 yıl boyunca duyulmadı. Göstermelik kınamalar, ağız ucuyla söylenmiş lakırdılar hiçbir sorunu çözmedi. Yine Minsk, tarafsız olamadı, çözümü hep erteledi, çözümü çözümsüzlük olarak masaya koydu. Taraf oldu. Rusya’nın en son 400 ton silahı Ermenistan’a ulaştırdığı o belgeleri bizzat Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya Cumhurbaşkanı Putin’in yüzüne haykırdı. Tovuz olaylarında Azerbaycan son kez uyardı Kafkasların şımarık çocuğu Ermenistan’ı. Hasılı Ermenistan işgalci, sömürgeci ülkelerin maşası olan kukla, terörist bir devlettir. Dolayısıyla böyle bir yargılamanın mümkün olacağını sanmıyorum. Ermenistan’ı an itibarıyla Azerbaycan tokatlaya tokatlaya yargılamaktadır…
Azerbaycan gidebildiği kadar derinlere inip bütün topraklarını almalı ve hatta Nahçıvan topraklarını ana karayla buluşturmalıdır. Geçmişte de zaten bu bölgenin ezici çoğunluğu Azerbaycan Türklerinden oluşan, bir bütün olarak Karabağ ve Nahçıvan Hanlığı olan Azerbaycan topraklarıydı.
– Size göre Türk dünyası birliği mümkün mü? Bu doğrultuda neler yapılıyor? Daha neler yapılmalı?
Elbette mümkün. Beklentimizin büyük olması, bu beklentilerin konjonktürel olarak bugün karşılanmıyor olması gelecek adına karamsar olmamızı gerektirmez. Türk gücü büyük bir güçtür. Tarih, gelecek asrın Türk asrı olduğunu bize işaret ediyor aslında. Yeterki bugünkü nesiller bu asrın gerçekleşmesi için bugün gereken adımları atabilsin. Milli bilinci artmış bir Türk dünyası var bugün. Asırlarca Rus esaretinde kalmış, Nazarbayev’in deyişiyle tam “mankurtlaşacakken” kendine gelmiş geniş topluluklar var. Şimdi kalkıp bütün siyasi ve milli geçmişi 30 yılı geçmeyen kardeş ülkelere haksızlık etmeyelim. Özellikle bu anlamda Kazakistan’ın attığı dev adımlar var. Geçmişlerini SAKA Türklerine dayandırarak devlet adına “Tomris” filmini çektirmek, milli geçmişi canlandırmak için sayısız projeleri hayata geçirmek az şey değildir. Biz Türkiye Türkleri, bu anlamda kardeşlerimize katkı vermede tereddüt etmeden sabırla bu ülkelerin kendilerini gerçekleştirmelerine zaman tanımalıyız. Keza Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan için de aynı şeyleri söylemek mümkün. Azerbaycan için bir şey söylememe gerek yok sanırım.
– Eklemek istediğiniz bir husus var mı?
-Teşekkür ederim.
