Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hadis Anabilim Dalı Başkanı Abdullah Ünalan, İslam’ın sosyal bir din olduğunu vurgulayarak, ibadetlerin Allah’ın ihtiyacı için değil, insanı olgunlaştırmak ve toplumsal düzeni sağlamak için var olduğunu ifade etti.
Özellikle kul hakkına dikkat çeken Ünalan, Hz. Peygamber’in kul hakkı bulunan cenazelerin namazını kıldırmadığını hatırlatarak, Ramazan ayında sadece yemekten ve içmekten değil, kötü söz söylemekten ve haksızlık yapmaktan da kaçınmanın önemini vurguladı.
İmsak kavramının yalnızca aç kalmak değil, nefsi terbiye etmek anlamına geldiğini belirten Ünalan, Ramazanın ruhuna uygun hareket edilmesi gerektiğini dile getirdi.
Ramazan, İnsan-İslam dengesini kurar
Ünalan, İslam’ın sosyal bir din olduğunu belirterek, "Allah’ın hiçbir ibadete ihtiyacı yoktur. Farzlar, vacipler, haramlar, sosyal ilişkilerimizi düzenlemek içindir. Başka bir ifadeyle, insan olmamız içindir. İnsan olursak, insan ile İslam eşittir. İslam’ı böyle somut bir hale getirirseniz, insan ortaya çıkar; ama insanı soyutlaştırırsanız, içinden İslam çıkar." dedi.
Ramazan ayının, bireyin yalnızca fiziksel olarak değil, ruhen ve ahlaken de arınmasını sağladığını dile getiren Ünalan, bu ayın insan ilişkilerini güçlendirmek için büyük bir fırsat sunduğunu ifade etti.
Ramazanın amacı dört dörtlük insan yetiştirmektir
Ramazan orucu, zekât, sadaka ve diğer ibadetlerin asıl amacının insanı olgunlaştırmak olduğuna dikkat çeken Ünalan, "İslam’ın amacı, Ramazanın da, orucun da, zekâtın da, haccın da, diğer farzların da amacı, dört dörtlük insan yetiştirmektir. Yani, sosyal ilişkilere dikkat eden, başkasının hakkına ve hukukuna riayet eden insan yetiştirmektir. Yoksa Allah’ın bizim orucumuza, aç kalmamıza ihtiyacı yoktur. Namaz kılmamıza, eğilip kalkmamıza da ihtiyacı yoktur. Mekke’ye gidip hac yapmamızın da Allah’a herhangi bir faydası yoktur. Ama tüm bunlar bizim hayatımızı düzenler. Cenâb-ı Hak, İslam’la hayatımızı sosyal ilişkilere göre düzenler ki kimse kimsenin hakkına ve hukukuna girmesin." dedi.
Kul hakkı ve Ramazan
İslam’da kul hakkının önemine vurgu yapan Ünalan, "Nitekim İslam’da kul hakkına girenin tövbesi kabul olmaz. İster sözlü, ister fiili, ister malını yemiş olsun, ister parasını almış, ister haksızlık yapmış, ister kötü bir söz söylemiş olsun, kul hakkına giren insanın tövbesi kabul olmaz. Bakın, namaz insanla Allah arasında bir ibadettir; kılmazsa, tövbesi kabul olur diyor âlimler. Oruç tutmasa, tövbesi kabul olur. Hacca gitmese, tövbesi kabul olur. Ama sosyal ilişkilerine dikkat etmeyen, kul hakkına giren insanın tövbesi kabul olmaz." diye konuştu.
Ünalan, Hazreti Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm’ın bir cenaze namazı kıldırmadan önce, "Bu kişinin üzerinde kul hakkı var mı?" diye sorduğunu hatırlatarak, sahabelerin şahit olduğu bu olayın kul hakkının ne kadar önemli olduğunu gösterdiğini belirtti.
"Ramazan ve imsak sadece aç kalmak değil, nefsi terbiye etmektir"
Ramazan ayında orucun sadece yemekten ve içmekten uzak durmak olmadığını belirten Ünalan, "Zaten ‘imsak’ diyoruz. İmsak; yemekten, içmekten ve kötü söz kullanmaktan kendimizi tutmak demektir. Sadece yemekten ve içmekten uzak durmuyoruz, aynı zamanda kötü söz söylemememiz, kul hakkına girmememiz gerekir. Kendimizi bunlardan da tutmamız lazım. Yani imsak, yalnızca aç kalmak değil, aynı zamanda dilimizi, elimizi ve kalbimizi de kontrol altına almaktır. İşte İslam’ın bütün ibadetleri, Allah ve Resûlü’nün bütün emir ve yasakları tamamen sosyal ilişkilere yöneliktir; tamamen insanı, insan olarak yetiştirmeye yöneliktir. İşte o zaman dünya cennet olur," dedi.
Ramazan’ın bir arınma ayı olduğuna dikkat çeken Ünalan, bu mübarek ayın ruhuna uygun hareket edilmesi gerektiğini ve ibadetlerin yalnızca bireysel değil, toplumsal boyutunun da göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etti. (İLKHA)
